RLi-advies: Met normeren en beprijzen duurzame bouw stimuleren

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) waarschuwt in het nieuwe advies ‘Bouwen met toekomst’ dat als te lang woningen gebouwd blijven worden met conventionele materialen, zoals beton en staal, de kans bestaat dat Nederland in een nieuwe bouwcrisis terechtkomt. De Raad adviseert onder andere om een heffing in te voeren op woningen die niet voldoen aan de streefwaarden.

Categorie: Nieuws

Door: redactie, 20 juni 2025

Opeenvolgende kabinetten hebben de ambitie om 100.000 woningen per jaar te bouwen. De nadruk ligt daarbij op snelheid en betaalbaarheid. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) constateert in zijn advies ‘Bouwen met toekomst’ dat de aandacht voor duurzaamheid van woningen daarbij op de achtergrond raakt.

Een snelle omslag naar duurzaam bouwen is echter nodig om te voldoen aan de regels en normen die de EU vanaf 2030 gaat stellen in het kader van het klimaatbeleid. De tijd dringt dus. Als er in Nederland te lang woningen gebouwd blijven worden met conventionele materialen, bestaat de kans dat ons land in een nieuwe bouwcrisis terechtkomt, aldus de RLi.

De Rli roept in zijn advies het komende kabinet op een omslag te stimuleren naar duurzaam materiaalgebruik, zodat snel en betaalbaar bouwen ook in de nabije toekomst mogelijk is.

Vijf strategieën

Voor de benodigde omslag naar het gebruik van duurzame materialen in de woningbouw onderscheidt de RLi vijf duurzaamheidsstrategieën:

Gebruik van minder bouwmaterialen, bijvoorbeeld door te kiezen voor het splitsen of optoppen van bestaande woningen of voor het bouwen van kleinere woningen.
Gebruik van minder en/of lichtere technische installaties voor de verwarming, koeling en ventilatie van een woning (‘installatiearm bouwen’).
Hergebruik van bouwmaterialen en gebruik van gerecyclede grondstoffen, bijvoorbeeld door betonplaten of stalen balken uit een gesloopt gebouw geheel of gedeeltelijk toe te passen in een nieuw gebouw of door grondstoffen uit een gesloopt gebouw terug te winnen voor hoogwaardig hergebruik.
Gebruik van biobased bouwmaterialen, bijvoorbeeld materialen vervaardigd uit hout of vezelgewassen.
Gebruik van CO₂-arme varianten van conventionele bouwmaterialen, zoals verduurzaamd beton of ‘groen’ staal.

Vijf verduurzamingsstrategieën

Beleggers

De omslag naar het bouwen van woningen met duurzame bouwmaterialen is onvermijdelijk omdat beleggers en investeerders daar in toenemende mate om vragen. Bovendien heeft Nederland in Europees verband afgesproken om vanaf 2030 grenzen te stellen aan de CO₂-uitstoot van nieuw te bouwen woningen. EU-lidstaten moeten hiervoor een routekaart opstellen met grens- en streefwaarden voor CO₂-uitstoot tijdens de hele levensduur van woningen.

De ambitie is om de uitstoot in 2050 naar nul te hebben teruggedrongen. Het is van belang dat de bouwketen snel leert om met duurzame materialen te bouwen, zodat voldaan kan worden aan de grens- en streefwaarden die in de tijd steeds minder speelruimte zullen bieden, en waarmee een bouwcrisis na 2030 kan worden voorkomen.

Sturing

Ondanks hoopvolle ontwikkelingen wachten veel partijen nog op meer sturing van de overheid. Hierdoor ontbreekt het aan voldoende vraag naar duurzame bouwmaterialen, waardoor de productie ervan niet kan profiteren van opschalingsvoordelen die nu nog voorbehouden zijn aan conventionele bouwmaterialen, aldus de RLi. Ook ondervinden duurzame materialen en strategieën als hergebruik en installatiearm bouwen, nog veel nadelen van bestaande regels en procedures, die de overheid moet actualiseren.

Normeren en beprijzen

Om de hele bouwketen in beweging te krijgen, bepleit de raad dat de rijksoverheid richting geeft. Het Rijk moet met een combinatie van normeren en beprijzen de vraag stimuleren naar woningen van duurzame materialen. Normeren, door met een voldoende ambitieuze routekaart te sturen op verlaging van de klimaatimpact van de woningbouw. Aanvullend daarop, als extra stimulans en om een level playing field te creëren, adviseert de raad het Rijk een heffing in te voeren op woningen, die niet voldoen aan de in de routekaart opgenomen streefwaarden.

Belangrijke bijvangst

De omslag naar bouwen met duurzame materialen, die hand in hand gaat met mogelijkheden voor fabrieksmatige woningbouw, leidt bovendien tot allerlei positieve ‘bijvangst’, zoals vermindering van geopolitieke afhankelijkheden, perspectief voor de landbouw, hogere arbeidsproductiviteit en betere arbeidsomstandigheden op de bouwplaats.