Samenwerken aan concrete resultaten duurzaamheid in buyer groups

Dit artikel verscheen eerder op PIANOo.

Het Rijk, IPO, VNG en UVW starten in 2020 met 13 buyer groups. Deze buyer groups bouwen voort op de inzichten van afgelopen jaar rondom CO2-beprijzing en liggen in het verlengde van de Green Deal Circulair Inkopen en de leernetwerken van 2018 en 2019. Rijkswaterstaat en PIANOo ondersteunen de buyer groups.

Wat is en doet een buyer group?

Binnen een buyer group werken publieke opdrachtgevers gezamenlijk aan een gedeelde marktvisie en -strategie op het verduurzamen van een productcategorie. Deze visie en strategie implementeren de betrokken opdrachtgevers in hun aanbestedingspraktijk. Hierin zijn de ambities op CO2-reductie en circulariteit binnen deze productgroep beschreven en het inkoopinstrumentarium dat wordt gebruikt. Een buyer group betrekt de markt in de uitwerking van de marktvisie en -strategie.

Na bekrachtiging van de marktvisie en -strategie passen de betrokken publieke opdrachtgevers deze toe bij hun eigen aanbestedingen. Zo kan de markt anticiperen op toekomstige vraag en kunnen publieke opdrachtgevers kosten en risico’s onderling beter verdelen. Hiermee wordt gezamenlijk impact gemaakt.

Voorbeeld: Zware zero emissie voertuigen

Het concept van buyer groups is niet nieuw. In Zweden, Noorwegen en in Europees verband trekken publieke opdrachtgevers nu al succesvol samen op. Een aansprekend voorbeeld is ‘Zware zero emissie voertuigen’. In dit ‘big buyers initiative’ werken de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en acht andere grote Europese steden toe naar een gezamenlijke marktvisie en -strategie op zero emissie vuilniswagens en reinigingsvoertuigen. Deze steden voeren gezamenlijk de marktverkenning en -dialoog uit, leren daarbij van elkaars ervaringen en trekken samen op in het ontwikkelen van specificaties en gunningscriteria. Zo wordt een gezamenlijk signaal afgeven om de markt in beweging te brengen zero emissie voertuigen te ontwikkelen die passen bij een concrete behoefte van deze publieke opdrachtgevers. Het gezamenlijk aanbesteden is hierbij geen doel, hooguit een middel.

Wie kunnen deelnemen in een buyer group?

De buyer groups zijn interessant voor publieke opdrachtgevers die binnen specifieke productgroepen al toewerken naar circulaire en klimaatneutrale oplossingen en deze slag samen met andere publieke opdrachtgevers willen maken. Het opdrachtgeverschap ligt in een publieke organisatie bijna nooit alleen bij één persoon. Daarom vraagt een buyer group betrokkenheid van zowel projectleiders en duurzaamheidscoördinatoren als inkopers.

Rollen: initiator of deelnemer

In een buyer group zijn 2 verschillende rollen mogelijk; initiator en deelnemer.

• Een initiator maakt u deel uit van de ontwikkelgroep die werkt aan een concept marktvisie en -strategie.
• Een deelnemer sluit aan wanneer het concept staat en maakt deze toepasbaar voor zijn eigen organisaties.

Deelnemers van een buyer group kunnen ook internationaal geworven worden als dit nodig is om impact te maken. Er wordt verkend of er ook inkopende marktpartijen aan kunnen sluiten.

Globale planning

• Januari 2020: uitwerking van het concept en de ondersteuning
• Eind februari 2020: selectie en start van de eerste 4 ontwikkelgroepen
• Juni 2020: werving deelnemers en formeel startschot

De bedoeling is dat de buyer groups in mei 2020 met een officieel tekenmoment worden opgericht en uiterlijk 1 juli 2020 van start gaan.

De buyer groups zijn een vervolg van de initiatieven op CO2-beprijzing en de Leernetwerken MVI. De buyer groups worden gefinancierd vanuit de Klimaatenveloppe van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en uit het budget circulair bouwen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hiermee geeft de Rijksoverheid een impuls aan de transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie.