Vernieuwing Cruquiusbrug: circulair, energieneutraal en onderhoudsvriendelijk

Dit artikel verscheen eerder op Bouwend Nederland.

In de autobranche is standaardisatie allang gemeengoed. Gaat er iets stuk, dan kan een onderdeel gemakkelijk vervangen worden en zit je in een mum van tijd weer op de weg. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld laptops en tal van andere producten, maar nog niet voor bruggen. 'Veel elementen waaruit een brug is opgebouwd waren tot nu toe uniek. Als er iets stuk ging, dan moest je terug naar de tekentafel. Dat kostte veel tijd met hoge kosten en verkeershinder als gevolg', legt Jan van Asten, technisch adviseur van de provincie Noord-Holland, uit.

Snel, vervangbaar en hergebruik

Dit probleem is op te lossen door bruggen IFD te bouwen, volgens Van Asten. Hierbij worden verbindingen van alle brugonderdelen gestandaardiseerd en fabrieksmatig geproduceerd. De onderdelen zijn snel aan te brengen, te vervangen én geschikt voor hergebruik. Drie jaar geleden kwam de provincie Noord-Holland op dit idee. 'Maar dat wilden en konden we niet alleen uitvoeren, daar hadden we de bouwbranche hard bij nodig', aldus Van Asten. Op de Bouwcampus in Delft ging de provincie daarom in gesprek met dertig partijen uit de grond-, weg- en waterbouw om afspraken te maken over raakvlakken van brugonderdelen.

Goedkoper onderhoud

Het idee was om samen in te springen op de vervangingsopgave die er in Noord-Holland en heel Nederland ligt op het gebied van bruggen, sluizen en andere kunstwerken. 'We hebben samen een breedgedragen IFD-norm opgesteld, een document waarnaar we kunnen verwijzen bij aanbestedingen. We hebben een haalbaarheidsstudie laten uitvoeren door het Economisch Instituut voor de Bouw. In hun rapport staat onder andere dat IFD-bouwen tot lagere bouw- en onderhoudskosten leidt, de verkeershinder bij bouw en renovatie beperkt en daarmee ook de CO₂-uitstoot reduceert. Bijkomstigheid is dat ingenieursbureaus hun mankracht beter in kunnen zetten, omdat ze niet langer vanaf nul hoeven te beginnen.'

De Cruquiusbrug wordt de eerste brug waar de nieuwe norm op van toepassing is. Momenteel wordt een haalbaarheidsontwerp gemaakt, de gunning gaat in 2020 plaatsvinden en in 2021 moeten de bouwwerkzaamheden starten. Van Asten: 'Voor IFD-bouwen is het ontwerp en de contractfase belangrijk, want je moet vanaf het begin rekening houden met de nieuwe norm.'

Legoblokjes

Overigens betekent de standaardisatie niet dat alle bruggen er nu hetzelfde uit gaan zien. 'Dat is vaak de eerste reactie van mensen, maar we focussen ons in de norm juist op de onzichtbare delen. Dat is op het niveau van de schroeven en bouten waarmee brugonderdelen aan elkaar vastzitten', legt Van Asten uit. 'Met het uiterlijk van de brug kun je nog eindeloos variëren. Ik doe in presentaties weleens een oefening met zes legoblokjes. Dan vraag ik iedereen in de zaal of ze daarmee een eend willen bouwen. Vervolgens zie je dat iedereen een ander eendje heeft gemaakt.'

De IFD-norm is straks toepasbaar voor gemeentes, provincies en het Rijk. Ook kan Van Asten zich voorstellen dat het principe in de toekomst uit te breiden is naar richtlijnen voor sluizen. 'De komende jaren zijn veel bruggen toe aan vervanging of renovatie. Met partijen in de Grond- Weg- en Waterbouw werken we samen aan een oplossing voor deze opgave. Dat doen we door Industrieel, Flexibel en Demontabel (IFD) bouwen. IFD zorgt dat de bouw, renovatie en onderhoud van bruggen goedkoper, circulair én efficiënter wordt. Zo dragen we ook bij aan de klimaatdoelstellingen.'

Bron: Bouwend Nederland

In onderstaand filmpje legt de Provincie Noord-Holland uit wat bouwen volgens IFD precies inhoudt.