over ons    einddoel en uitvoering    resultaten    contact

  • Home
  • Actueel
    • Nieuws
    • Interview
    • Agenda
    • Video’s
    • Podcast
  • Topics
    • Beleid, wet- & regelgeving
    • Businessmodellen
    • Financiering
    • Inkopen & aanbesteden
    • Kennis
    • Materialen
    • Materialenpaspoort
    • Meten & monitoren
    • Ontwerpen
    • Producten & diensten
    • Realisatie, beheer en onderhoud
    • Strategie & organisatie
  • Sectoren
    • GWW
    • Utiliteit
    • Woningbouw
  • Aan de slag
    • Benchmarks
    • Catalogi
    • Praktijkvoorbeelden
    • Stappenplannen
    • Subsidies
    • Tools
  • Bibliotheek
    • Index
Initiatiefnemer van
De circulaire bouwcatalogus

  • Home
  • Actueel
    • Nieuws
    • Interview
    • Agenda
    • Video’s
    • Podcast
  • Topics
    • Beleid, wet- & regelgeving
    • Businessmodellen
    • Financiering
    • Inkopen & aanbesteden
    • Kennis
    • Materialen
    • Materialenpaspoort
    • Meten & monitoren
    • Ontwerpen
    • Producten & diensten
    • Realisatie, beheer en onderhoud
    • Strategie & organisatie
  • Sectoren
    • GWW
    • Utiliteit
    • Woningbouw
  • Aan de slag
    • Benchmarks
    • Catalogi
    • Praktijkvoorbeelden
    • Stappenplannen
    • Subsidies
    • Tools
  • Bibliotheek
    • Index
over ons    einddoel en uitvoering    resultaten    contact

  over ons    einddoel en uitvoering    resultaten    contact

Initiatiefnemer van
De circulaire bouwcatalogus
  • Home
  • Actueel
    • Nieuws
    • Interview
    • Agenda
    • Video’s
    • Podcast
  • Topics
    • Beleid, wet- & regelgeving
    • Businessmodellen
    • Financiering
    • Inkopen & aanbesteden
    • Kennis
    • Materialen
    • Materialenpaspoort
    • Meten & monitoren
    • Ontwerpen
    • Producten & diensten
    • Realisatie, beheer en onderhoud
    • Strategie & organisatie
  • Sectoren
    • GWW
    • Utiliteit
    • Woningbouw
  • Aan de slag
    • Benchmarks
    • Catalogi
    • Praktijkvoorbeelden
    • Stappenplannen
    • Subsidies
    • Tools
  • Bibliotheek
    • Index

  • Home
  • Actueel
    • Nieuws
    • Interview
    • Agenda
    • Video’s
    • Podcast
  • Topics
    • Beleid, wet- & regelgeving
    • Businessmodellen
    • Financiering
    • Inkopen & aanbesteden
    • Kennis
    • Materialen
    • Materialenpaspoort
    • Meten & monitoren
    • Ontwerpen
    • Producten & diensten
    • Realisatie, beheer en onderhoud
    • Strategie & organisatie
  • Sectoren
    • GWW
    • Utiliteit
    • Woningbouw
  • Aan de slag
    • Benchmarks
    • Catalogi
    • Praktijkvoorbeelden
    • Stappenplannen
    • Subsidies
    • Tools
  • Bibliotheek
    • Index

  • Home
  • Actueel
    • Nieuws
    • Interview
    • Agenda
    • Video’s
    • Podcast
  • Topics
    • Beleid, wet- & regelgeving
    • Businessmodellen
    • Financiering
    • Inkopen & aanbesteden
    • Kennis
    • Materialen
    • Materialenpaspoort
    • Meten & monitoren
    • Ontwerpen
    • Producten & diensten
    • Realisatie, beheer en onderhoud
    • Strategie & organisatie
  • Sectoren
    • GWW
    • Utiliteit
    • Woningbouw
  • Aan de slag
    • Benchmarks
    • Catalogi
    • Praktijkvoorbeelden
    • Stappenplannen
    • Subsidies
    • Tools
  • Bibliotheek
    • Index
Rob Valk
Betonnen ‘Lego-blokken’ vormen eerste circulaire viaduct
6 december 2019
Jeroen Kruithof (TNO) vertelt over Innovatieprogramma Circulair Beton (levensduur en conditiebepaling) tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Economie.
Innovatieprogramma Circulair Beton van start
25 februari 2020

Een economische prikkel kan circulariteit in de bouw versnellen

13 februari 2020
Tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Economie op 3 februari organiseerde het Transitieteam een inleiding door voorzitter Elphi Nelissen en een debat onder leiding van Fred Schoorl (BNA).

Een economische prikkel kan circulariteit in de bouw versnellen

‘Als we circulair uitvragen en zo circulair mogelijk aanbesteden en bedrijven lopen tenders mis omdat men niet aan de eisen kan voldoen, dan komt een markt in beweging.' Dat zei Elphi Nelissen op de Nationale Conferentie Circulaire Economie in een debat tussen opdrachtgevers, ontwerpers, bouwers en toeleveranciers.


Categorie: Achtergrond
Door: Siebe Schootstra, 13 februari 2020

In het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’ is de bouw één van de vijf pijlers. De bouw- en GWW-sector is verantwoordelijk voor 50 procent van het grondstoffenverbruik. Een circulaire bouweconomie voorkomt de uitputting van natuurlijke hulpbronnen, vervuiling van de leefomgeving en aantasting van ecosystemen. Elphi Nelissen, voorzitter van het Transitieteam, schetst de toekomst: ‘Het eerste doel is in 2023 circulair uit te vragen en in 2030 volledig, dus 100 procent circulair aan te besteden. Daarvoor moet nog enorm veel gebeuren, maar iedere stap in de goede richting helpt.’ Uitdaging is om zo hoog mogelijk op de R-ladder te komen. Dus eerst nadenken over een ontwerp waarbij hergebruik van materialen en componenten veel beter scoort dan recycling van de grondstoffen. ‘Daarvan zijn inmiddels veel goede voorbeelden’, zegt Nelissen. ‘Het demontabele en daardoor herbruikbare viaduct van Rijkswaterstaat, de Tijdelijke Rechtbank, het Alliander kantoor, Circl van ABN Amro; er gebeurt heel veel, bij heel veel bedrijven.’

Economische prikkels

Hoewel de weg naar de circulaire bouweconomie lang is, worden al veel stappen gezet. Nelissen: ‘Als je kijkt naar bewustwording en kennisontwikkeling en waar we vandaan komen, dan is dat een wereld van verschil. Je wilt van knelpunten naar speerpunten; de markt met vraag en aanbod moet ontwikkeld worden. Dat werkt alleen als er economische prikkels zijn. Dan wil je kunnen aantonen hoe circulair je daadwerkelijk bent en wil je dat circulariteit ook beloond wordt. Zo ver zijn we nog niet, maar het gaat wel de goede kant op.’

Meetbaarheid van circulariteit is daarom van groot belang. Het materialenpaspoort, de leidraad CB’23, de MPG (milieuprestatie gebouwen) en MKI (milieukostenindicator) zijn allemaal instrumenten die hieraan kunnen bijdragen. Volgens Nelissen is daarbij belonen cruciaal: ‘Als we circulair uitvragen en zo circulair mogelijk aanbesteden en bedrijven lopen tenders mis omdat men niet aan de eisen kan voldoen, dan komt een markt in beweging. Straffen is hier de negatieve vorm van belonen.’

Tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Economie op 3 februari organiseerde het Transitieteam een inleiding door voorzitter Elphi Nelissen en een debat onder leiding van Fred Schoorl (BNA).

Elphi Nelissen (Transitieteam Circulaire Bouweconomie) en Fred Schoorl (BNA)

Beginnen aan de voorkant

In het debat op de conferentie stond de vraag centraal wat bij een uitvraag leidend mag zijn, de MPG of de prestatie op de R-ladder. Voor het bepalen van milieubelasting van bouw- en GWW-werken zijn allerlei systematieken. ‘Het is de bedoeling dat we het probleem niet aan de achterkant oplossen, maar aan de voorkant.’ Dit zegt Niels Ruijter, directeur NVTB. ‘Dat vereist samenwerking, al in een heel vroeg stadium. In de praktijk is dat nog erg moeilijk.’ Frederieke Knopperts (Rijkswaterstaat) beaamt dit. ‘Samenwerken aan de voorkant is erg belangrijk, want 97 procent van de materialen wordt wel gerecycled, maar op een laagwaardige manier. Wil je dat verbeteren, dan moet je in een vroeg stadium dingen anders gaan doen. Daar is het circulaire viaduct een goed voorbeeld van.’ Meer voorbeelden van het hoe het kan zijn nodig. Daarom heeft Rijkswaterstaat een open leeromgeving ingericht waarin kennis gedeeld kan worden.

Crystal Ririassa van het Rijksvastgoedbedrijf is stelliger over de kansen. ‘Wij hebben afgesproken per 2030 al onze opdrachten volledig circulair aan te besteden, samen met ProRail en Rijkswaterstaat. Dat is een gezamenlijke ambitie. We passen nu al meerdere strategieën bij projecten en bekijken wat we daarvan leren. We kijken samen met marktpartijen wat wel werkt en wat niet.’ Die kennis wordt in volgende projecten ingebracht.

Als je kijkt naar bewustwording en kennisontwikkeling en waar we vandaan komen, dan is dat een wereld van verschil.

Uitvraag

De aanpak om tot circulaire bouw te komen verschilt per opgave. Of het nu om nieuwbouw gaat of renovatie, je probeert de lat steeds hoger te leggen, zegt Ririassa. ‘We kijken of we eisen kunnen aanscherpen en of de markt ons daarbij kan volgen.’ Voor versnelling is meer nodig, denkt Stefan van Hoof van VolkerWessels. ‘Koplopers laten mooie voorbeeldprojecten zien, maar het gaat om de 90 procent van de markt die we mee moeten zien te krijgen. De markt komt alleen in beweging als het makkelijk gaat en aantrekkelijk is. Daarvoor is een gemeenschappelijke taal nodig, met eenduidige begrippen en meetmethoden. Een gelijk speelveld en geen wet- of regelgeving die dat tegenwerkt.’ Niels Ruijter beaamt dit: ‘We hebben indicatoren nodig, voor herbruikbaarheid en ecologie bijvoorbeeld, die parallel lopen en door iedereen te hanteren zijn, niet alleen door Rijkswaterstaat of het Rijksvastgoedbedrijf, maar ook door gemeenten in de regio.’

Volgens Menno Rubbens van Cepezed gaat het niet alleen om de uitvraag. ‘Je kunt ook naar jezelf kijken en een project circulair aanbieden. Probeer je opdrachtgever te verrassen. Als je ontwerpprocessen anders inricht en losmaakbaarheid bevordert, dan wordt ieder project al meer circulair, ongeacht het materiaal. Maar goed, het blijft een kip-ei verhaal. Zolang je ‘bovenin’ de R-ladder niets doet, verandert er onderin ook niets en dan blijf je recyclen. Ga je bovenin zitten, bij rethink en reuse, dan kun je een vastgoedvoorraad krijgen die adaptief vermogen heeft. Oude gebouwen kunnen vaak een verschillende functie opnemen, dat is ook de reden waarom ze er al zo lang staan. Heel anders dan een kantoorgebouw van deze tijd. Adaptief maken; dat is een opdracht voor de hele sector.’

Menno Rubbens van cepezedprojects, Crystal Ririassa van Rijksvastgoedbedrijf, Frederieke Knopperts van Rijkswaterstaat, Stephan van Hoof van VolkerWessels, en Niels Ruijter van NVTB in debat over Circulair Ontwerpen in Bouw en GWW

V.l.n.r.: Menno Rubbens (cepezedprojects), Crystal Ririassa (Rijksvastgoedbedrijf), Frederieke Knopperts (Rijkswaterstaat), Stephan van Hoof (VolkerWessels), en Niels Ruijter (NVTB)

Opex

Volgens Rubbens wordt nog steeds bij aanbesteding de operational cost (opex) tijdens het beheer van het vastgoed nauwelijks meegenomen. ‘Een ander ontwerp kan gevolgen hebben voor onderhoud of maakt het mogelijk renovaties uit te stellen. De integratie van capex (initiële investering) en opex mag een prominente plaats krijgen.’ Niels Ruijter: ‘Er is een fixatie op de stichtingskosten en daarna komt er iets anders. Wanneer je aanbiedende partijen betrekt bij het onderhoud na oplevering, krijg je meer mogelijkheden om te sturen, bijvoorbeeld ook op de prestaties, waaronder energie en milieu.’

MPG of R-ladder

De centrale vraag is of we bij aanbesteding open of juist gesloten willen uitvragen. Want de mate van circulariteit beoordelen is één ding, maar waarvoor je als opdrachtgever bij een aanbesteding kiest is een tweede. De MPG is een goed instrument om een score te geven, voor bijvoorbeeld de life cycle impact of toxiciteit en per type bouwmateriaal is dat uit te rekenen. Tegelijk wil je ook zo hoog mogelijk scoren op de R-ladder. Stefan van Hoof: ‘Je gaat op de R-ladder belonen en op MPG maak je de keuze. Je kunt je uitvraag op beide baseren.’

Of dit in de praktijk bij een uitvraag gaat werken is nog de vraag. Methoden als de MPG of MKI zijn niet waterdicht. ‘Zorg eerst dat die methoden gaan werken’, zegt Niels Ruijter. ‘Daarna zou je ook moeten gaan handhaven. Nu is er geen toezicht en als je op papier makkelijk aan eisen voldoet, wordt er ook geen belang aan gehecht.’

In het Transitiebureau Circulaire Bouweconomie werken overheden, bedrijven en kennisinstellingen in opdracht van het kabinet samen aan 100% circulair bouwen in 2050. Circulair ontwerpen en nieuwe vormen van samenwerking tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers en binnen de keten zijn cruciaal om de ambities te realiseren. Tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Economie op 3 februari organiseerde het Transitieteam een inleiding door voorzitter Elphi Nelissen en een debat onder leiding van Fred Schoorl (BNA). Aan het debat namen deel:

  • Crystal Ririassa (Rijksvastgoedbedrijf)
  • Frederieke Knopperts (Rijkswaterstaat)
  • Menno Rubbens (Cepezedprojects)
  • Niels Ruijter (NVTB)
  • Stefan van Hoof (VolkerWessels)
Fotografie: Gerrit Serné
Dit artikel delen
  • Linkedin
  • Twitter
  • Facebook
  • Whatsapp

Agenda

Overzicht
Webinar instrumenten CO2-reductie
05/04/2023

Lees meer >

Netwerkbijeenkomst City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen - april 2023
Netwerkbijeenkomst City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen – april 2023
13/04/2023

Lees meer >

BouwDelta Open Space 2023
BouwDelta Open Space 2023
14/04/2023

Lees meer >

Innovatie-event TKI Bouw en Techniek Kick it!
Innovatie-event TKI Bouw en Techniek Kick it!
18/04/2023

Lees meer >

Webinar: MIA/Vamil voor fiscaal voordeel bij Circulair Bouwen
Webinar: MIA/Vamil voor fiscaal voordeel bij Circulair Bouwen
18/04/2023

Lees meer >

Overzicht


Ontvang de nieuwsbrief

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Over Circulaire Bouweconomie

De Circulaire Bouweconomie is een samenwerking van overheid en markt. Het Transitieteam Circulaire Bouweconomie werkt in opdracht van het kabinet aan 100% circulair bouwen in 2050.
Meer over ons...

Service

  • Nieuwsbrief
  • Contact
  • Privacyverklaring
  • Cookiebeleid
  • Over ons
  • About us

Een economische prikkel kan circulariteit in de bouw versnellen

© Circulaire Bouweconomie
Beheer cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om onze website en onze service te optimaliseren.
Functionele cookies Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt. De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een website of over verschillende websites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Bekijk voorkeuren
{title} {title} {title}