Houtskeletbouw voor sociale huurwoningen in Norg (Drenthe)

Grote ambities ten aanzien van duurzaam bouwen hoeven niet gepaard te gaan met hoge(re) kosten of concessies ten aanzien van het ontwerp. Dat tonen de huurwoningen aan Bergakker in Norg (Drenthe) aan. Eind 2020 zijn de houten woningen opgeleverd. Een eerste stap naar een duurzame toekomst voor woningcorporatie Actium die in 2050 alleen nog circulair wil bouwen. In deze woningen is aan alle nieuwe eisen van het Bouwbesluit ruimschoots voldaan. En werden ambities om milieuvriendelijk te bouwen met oog voor de gezondheid van bewoners waargemaakt.

Categorie: Achtergrond Cases

Door: Katja van Roosmalen, 2 november 2021

Dit is een van de voorbeeldprojecten van circulair bouwen op het Podium Duurzame Gebouwen van RVO. Daarnaast is dit ook een van de achttien voorbeelden uit het Inspiratieboek Woningbouw in hout.

Een aantal zaken vallen op als je de Bergakker inrijdt. De subtiele verschillen in de gevelafwerking van de woningen en de hoge standaard qua afwerking. 'Voor de architectuur krijgen we veel complimenten', zegt projectleider nieuwbouw Johnny de Vries over het ontwerp van Archiview Architecten. In de gevel worden de stenen onderbroken door verticale houten lamellen, die in iedere woning anders zijn toegepast. Maar het is niet zozeer de combinatie van materialen, als wel de toepassing en de hoogwaardige materiaalkeuzes die gemaakt zijn, waardoor de façade extra cachet krijgt. De keramische baksteenstrips van Vandersanden worden gecombineerd met Nobelwood verwerkt in het duurzaam ophangsysteem van Derako en houten kozijnen met een aluminium bekleding aan de buitenzijde. Kwaliteitskeuzes die heel bewust gemaakt zijn, volgens De Vries. 'Deze woningen gaan we 85 jaar exploiteren; een aansprekende vormgeving, eersteklas materialen, weinig onderhoudskosten en een stevige bevestiging zijn dan essentieel. Dat maakt de woningen toekomstbestendig.'

Passiefhuis

Vanaf het maaiveld zijn de huizen volledig in houtskeletbouw (HSB) opgetrokken. 'We bouwden volgens de passiefnorm. Temperatuurbeheersing en luchtvochtigheid in huis zijn daarbij belangrijke criteria, maar ook de mate van kierdichting en isolatie. Dat de woningen bij oplevering een 5-sterren energiecertificaat kregen, daar zijn we trots op', zegt De Vries over de woningen die door de optimale bouwschil een energievraag hebben van slechts 15 kWh/m², ruimschoots beter dan de huidige BENG 1-norm.

De hoge isolatiewaarden zijn mede bereikt door te kiezen voor cellulose isolatie. Het isolatiemateriaal – het lijkt op papiervlokken - is 33 minuten brandwerend en heeft een lage lambdawaarde, dus hoge isolatiewaarden. Daarnaast is een Hectarvloer met een 25 cm dikke isolatielaag aan de onderzijde gebruikt. 'Deze betonnen funderingsvloer is op zand gestort, maar vereist wel een lichte constructie zoals HSB.'

HSB sociale huurwoningen Bergakker te Norg - Gerard van Beek Fotografie

Houtskeletbouw in Norg - Gerard van Beek Fotografie

Installatietechniek

Die goede isolatie en kierdichting stelde Actium in staat om te besparen op de installatietechniek. 'Warmte wordt vastgehouden waardoor de zoninstraling en activiteiten in huis voldoende zijn voor de eerste opwarming van de ruimtes. In de rest van de warmtevraag voorziet een geavanceerd ventilatiesysteem.' In Norg is een balansventilatiesysteem voorzien van warmteterugwinning met naverwarming geinstalleerd. De verse "voorverwarmde" lucht wordt via roosters op vloerhoogte in de kamers gebracht. 'Door te zoneren, CO₂ en vochtwaarden te meten, ontstaat bovendien een gezond binnenklimaat.'

Minder transportbewegingen

De woningen zijn turn-key geleverd en kosten volgens Actium niet meer dan traditionele bouw. 'Alle bouwkundige elementen – het dak, de gevel, de vloeren en woningscheidende wanden – zijn geprefabriceerd geleverd door Noviton. Door te kiezen voor prefabricage zijn kosten bespaard, konden we het aantal transportbewegingen beperken én perfecte aansluitingen te creëren.' Dat laatste bleef niet bij mooie woorden. Tijdens het bouwproces is de kwaliteit van de details en aansluitingen constant getoetst met een blowerdoortest, een warmtebeeldcamera en rookproeven. Met als resultaat een score van 0,4 van de blowerdoortest met 50Pa bij oplevering.

Motivatie

De energiezuinige milieuvriendelijke woningen zijn een opmaat voor Actium. 'In 2050 moeten al onze woningen circulair gebouwd worden. Dit project in Norg is belangrijk voor ons. Het is geen testcase, maar een leertraject dat we ingaan. Wat zijn de plussen en minnen? Kunnen we betaalbare woningen realiseren die bijdrage aan de gezondheid van bewoners? Vooral dat laatste aspect willen we goed monitoren. Comfort wordt zo veel belangrijker nu we luchtdicht bouwen.' Daarom besteedt Actium ook extra aandacht aan de bewoners. 'Zij zijn essentieel voor het slagen van dit project, dus lichten we hen goed voor. Bijvoorbeeld over het verwarmingssysteem. Een ventilatiesysteem reageert trager dan een cv-ketel met thermostaat, daar moeten bewoners rekening mee houden en bijvoorbeeld ramen niet te lang open zetten.'