Brug tussen tweedehands aanbod en vraag

Tijdens de Bruggendag op 11 maart is de Nationale Bruggenbank gelanceerd. Dit is een nieuw platform dat toont welke bruggen beschikbaar zijn voor hergebruik. Barbara van Offenbeek van Rijkswaterstaat gaf het startschot. ‘Dit is een essentiële eerste stap in de transitie naar een circulaire economie.’

Categorie: Achtergrond Interviews

Door: Joost Bijlsma, 26 maart 2021

Rijkswaterstaat is een van de initiatiefnemers van de Nationale Bruggenbank. Volgens Barbara van Offenbeek, senior adviseur circulaire economie bij de rijkswegenbeheerder, moest deze verzamelplaats voor tweedehands bruggen er komen. 'Zonder een goed zicht op het aanbod is het voor bruggenbeheerders bij overheden bijna ondoenlijk om een circulaire oplossing te overwegen. Als je een brug zoekt, ga je niet met tientallen gemeenten of provincies bellen met de vraag: zeg jongens, hebben jullie misschien nog een brug in de aanbieding?'

Rijkswaterstaat werkt bij de Nationale Bruggenbank – te vinden via Nationalebruggenbank.nl – samen met de gemeenten Amsterdam en Rotterdam (samenwerkingsverband AmRoR). Het is volgens Van Offenbeek belangrijk dat dit overheidspartijen zijn. Ze zegt dit omdat er ook al een Bruggenbank.nl bestaat, een initiatief van Royal Haskoning. Via deze site worden ook bruggen aangeboden en adviseert het bedrijf overheden en andere opdrachtgevers over mogelijke inpassing en herbestemming van bruggen. 'Er was daarnaast behoefte aan een onafhankelijk initiatief dat aanbod en vraag bij elkaar brengt.'

Van Brienenoordbrug - foto: Wikimedia/Kliek

Van Brienenoordbrug

De nieuwe Nationale Bruggenbank, die wordt beheerd door de Nederlandse Bruggenstichting, werkt eenvoudig. Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten kunnen hier de bruggen op plaatsen waarvan ze verwachten dat die binnenkort vrijkomen. Op de Nationale Bruggenbank zijn nu bekende bruggen te vinden, zoals de Balgzandbrug bij Anna Paulowna en de Van Brienenoordbrug in Rotterdam. Het ‘binnenkort vrijkomen’ moet je overigens ruim nemen, volgens Van Offenbeek. 'Bruggenbeheerders weten al jaren van tevoren wanneer een brug beschikbaar komt. Hoe eerder ze hun bruggen op onze site zetten, des te meer tijd blijft er aan de vraagkant over om uit te vinden of deze brug geschikt is voor hun project.'

Via de site kun je zoeken op specificaties, zoals aangeboden onderdeel, lengte, breedte, overspanning, hoogte en gewicht. Zit er iets van je gading bij dan kun je via mail jouw interesse aangeven. Je wordt dan gebeld en gekoppeld aan de aanbieder. Het is dan aan aanbieder en vrager om samen een deal te sluiten over overdracht, transport en opslag, vertelt Van Offenbeek: 'Deze site is nadrukkelijk niet bedoeld voor opkopers zonder circulaire intenties.'

Vraag aanjagen

Over voldoende aanbod maakt Van Offenbeek zich geen zorgen. Ze verwacht dat beheerders bereid zijn hun bruggen op de site te zetten. 'Dat is een kleine moeite. De vraag is meer of er voldoende vraag zal zijn. Circulair vraagt wel wat van brugbeheerders. Ze moeten zich oriënteren op bruggen die ze niet goed kennen. Want het gaat bijvoorbeeld om bruggen die vanwege een wegverbreding niet meer voldoen voor een rijksweg, maar wel geschikt zijn voor een provinciale weg. We willen hergebruik van bruggen breed onder de aandacht brengen, bij alle brugbeheerders. Daarvoor gaan we bijeenkomsten bij provincies en gemeenten organiseren.'

Belangrijk bij het enthousiasmeren van brugbeheerders is het kunnen laten zien van successen kan. Gelukkig zijn de eerste voorbeelden er al. Het gaat tot nu toe vooral om ‘kleinere’ bruggen zoals de voormalige Waaghoofdbrug in Leiden. Deze krijgt een nieuwe bestemming in het park op het terrein van het Radboud UMC. Een ander mooi voorbeeld is de brug 2274, een fiets- en voetgangersbrug die vroeger bij het centraal station in Amsterdam lag. Deze is verhuisd naar een tijdelijke opslag bij Buiksloterham. Daar krijgt de brug straks een tweede leven als overspanning over één van de kanalen. Op de site van de Nationale Bruggenbank staat daarom nu een groot bord met ‘Herbestemd’ op een foto van die brug.

De Nationale Bruggenbank is nadrukkelijk niet bedoeld voor opkopers zonder circulaire intenties

Monument redden

Van Offenbeek ijvert ook om binnen de eigen organisatie snel een geslaagd voorbeeld te realiseren. Dat is relatief lastig, omdat de bruggen van Rijkswaterstaat in verhouding vrij groot en zwaar zijn, waardoor ze lastig te transporteren zijn. Maar Van Offenbeek denkt dat het niet lang meer duurt voordat Rijkswaterstaat een eigen voorbeeld heeft. Zo verwacht ze veel van de vrijkomende Keizersveerbruggen. Hetzelfde geldt voor de liggers van een viaduct die zijn vrijgekomen uit het project IXAS: de ondertunneling van de Amsterdamse Gaasperdammerweg. Maar ze begrijpt dat de vraagkant terughoudend is. 'Het hergebruik van bruggen is onontgonnen terrein. Het is een uitdagende klus.'

Toch denkt ze dat de tweedehands brug gaat doorbreken, vanwege de grote te behalen milieuwinst. 'Je bespaart enorme hoeveelheden grondstoffen. Het is een mooie manier om direct meters te maken met klimaatdoelstellingen. Je hoeft geen nieuwe grondstoffen aan te voeren en energie te stoppen in productie. Ik zie het als een van de pijlers waarmee we het snelst CO2 kunnen reduceren. En met een beetje mazzel red je een mooi monument van de sloophamer.'