Infra Futurelabs: “Samen krijgen we de cirkel rond!”

Met het programma Infra Futurelabs werken overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen in Overijssel samen aan een circulair systeem voor GWW-projecten. Een belangrijk onderdeel van het programma is de community of practice, waarin deze partijen praktische kennis en ervaring uitwisselen. Hoe werkt zo’n community of practice en wat is het nut ervan voor de GWW? We spraken met Jan Wienk, werkzaam voor Stichting Pioneering en projectmanager Infra Futurelabs. 'We verbinden partijen met elkaar, zodat ze niet steeds zelf het wiel opnieuw hoeven uit te vinden.'

Categorie: Achtergrond Interviews

Door: redactie, 30 januari 2023

Community of practice

Overheden, bedrijven en onderwijsinstellingen werken vaak langs elkaar heen aan dezelfde vraagstukken, vertelt Jan. Juist daarom brengt Infra Futurelabs voor regionale gemeenten, waterschappen en de provincie Overijssel richting in het beleid en de uitvoering. Overheden, marktpartijen en onderwijsinstellingen vormen samen een community of practice: een praktijkgemeenschap die nieuwe tools en aanpakken introduceert, test, evalueert en uiteindelijk ook gebruikt. Vier keer per jaar komen ze samen om kennis en ervaringen te delen. 'De community of practice is een manier om samen tot de beste circulaire oplossingen te komen.'

Meer uniformiteit in aanbestedingen

De deelnemers aan de community of practice komen uit Twente, de Achterhoek en de regio Zwolle. 'Een van de onderwerpen die zij op de agenda hebben gezet is: hoe zorgen we voor meer uniformiteit in de uitvraag bij openbare aanbestedingen? Marktpartijen moeten nu steeds bij elke uitvraag van de overheid met een nieuwe en unieke aanpak komen, terwijl de vraagstukken overal grotendeels hetzelfde zijn.' De Aanpak Duurzaam GWW is daar een mooie oplossing voor. Door deze aanpak zo vroeg mogelijk in het proces toe te passen, ontstaat er een uniforme en herkenbare aanpak. Samen met het CROW wordt hier binnen de community of practice invulling aan gegeven.

Samenwerking met studenten

Ook studenten van de Universiteit Twente, Saxion en de HAN leveren een bijdrage aan het programma. De studenten doen onderzoek in opdracht van overheidsorganisaties en/of marktpartijen en delen vervolgens hun bevindingen met de community of practice. 'Heel diverse, maar wel relevante vraagstukken. Studenten hebben in opdracht van de provincie Overijssel bijvoorbeeld onderzocht hoe twee bruggen zo duurzaam mogelijk kunnen worden vervangen. Voor wegenbouwonderneming Roelofs loopt er een onderzoek naar optimaal hergebruik van materialen in de openbare ruimte. En waterschap Vechtstromen wil weten hoe restproducten kunnen worden toegepast in andere sectoren (bijvoorbeeld door kunststof te maken van cellulose uit afvalwater). Tot slot noem ik graag de gemeente Losser: zij laten onderzoek doen naar het samenbrengen van data uit hun beheersysteem en BIM: een 3D-model van de gebouwde omgeving. Zo wil de gemeente komen tot een goed materialenpaspoort.'

Partijen met elkaar verbinden

'De community of practice verbindt partijen met elkaar', vertelt Jan. 'Dat voorkomt verspilling van tijd, geld en energie.' Jan noemt een aantal interessante projecten van de community of practice, waaronder het circulaire fietspad van Manderveen naar Tubbergen en de afwaardering van de oude N18 door Haaksbergen. Samen gingen partijen het gesprek aan met andere gemeenten en marktpartijen om op een zo duurzaam en circulair mogelijke manier de projecten uit te voeren. Ook het waterschap Vechtstromen is erg betrokken: 'Zij maken hun organisatie circulair en zien in de community of practice mogelijkheden om kennis op te halen en te delen.'

Wie zijn ervaringen deelt, krijgt daar ook waardevolle informatie voor terug.”

Politiek en bouwsector overtuigen

Tegelijkertijd moet er nog veel gebeuren, vindt Jan. 'We willen bestuurders en ondernemers in de bouw beter bereiken. Bestuurders moeten het thema circulaire infrastructuur en openbare ruimte op de politieke agenda zetten. Infrastructuur en openbare ruimte zijn immers ‘hun’ grootste fysieke bezit. Ze hebben daardoor goud in handen in een circulaire economie. Daarnaast zie je dat de aandacht vooral uitgaat naar de problemen van het moment. Dat is ook vrij logisch als je kijkt naar de gevolgen die we ondervinden van de energie-, grondstoffen- en stikstofcrisis. Maar de oplossingen zijn juist te vinden in de transitie naar een circulaire economie.'

Openheid wordt beloond met openheid

Jan merkt dat bouwbedrijven soms twijfelen over het delen van kennis, zoals in de community of practice gebeurt. Wat als concurrenten ervan profiteren? 'Dat snap ik, en toch denk ik dat ze er vooral voordeel van hebben. De bedrijven hoeven het wiel niet zelf uit te vinden, zodat ze minder hoeven te investeren in ontwikkeling en dus sneller stappen kunnen zetten. Wie zijn ervaringen deelt, krijgt daar ook waardevolle informatie voor terug.'

Toolbox voor de GWW

Infra Futurelabs wil de GWW-sector praktische hulp bieden. Daarom werkt de organisatie aan een toolbox (gereedschapskist) met praktische handvatten voor partijen die bezig zijn met de circulaire transitie in de openbare ruimte en infrastructuur. 'Er zijn zoveel initiatieven, organisaties en tools rond dit thema, dat mensen door de bomen het bos niet meer zien. Daar proberen wij wat ordening in aan te brengen.' In de community of practice worden ervaringen gedeeld die partijen hebben opgedaan met de verschillende tools.

Krachtenbundeling voor circulaire transitie

Jan Wienk heeft één duidelijk advies voor andere regio’s en circulaire initiatieven. 'Laten we zoveel mogelijk samen doen, ook tussen de regio's.' De reden? Een circulaire economie kan volgens hem niet door één partij worden bereikt: dat vraagt om een aaneenschakeling van uiteindelijk alle partijen. 'Daar zijn systemen voor nodig, zoals de online marktplaats voor bouwmaterialen van Duspot. Alleen samen krijgen we de cirkel rond.'

Door: Jan Kooloos, HVR Group

Meld je aan voor Infra Futurelabs!

Wil je als organisatie (binnen of buiten Overijssel) meedoen met Infra Futurelabs? Of wil je een project aandragen voor de community of practice? Neem contact met Infra Futurelabs op, dan kijken zij wat er mogelijk is.