‘Kunststof materialen zorgen voor een kwart van milieu-impact’

Nieuw onderzoek laat zien dat het gebruik van kunststof materialen in de bouw veel milieu-impact heeft. ‘Als plastics even waardevol worden als schroot ontstaat er een business case.’

Categorie: Achtergrond Interviews

Door: redactie, 22 maart 2023

Dakbedekking, isolatie, pijpleidingen, kozijnen - veel bouwmaterialen zijn van kunststof gemaakt. Wat is de milieu-impact daarvan? Roel Hofstra liet dat namens het Transitieteam Circulaire Bouweconomie onderzoeken door onderzoeksbureau NIBE. Hofstra: ‘We wilden in beeld krijgen waar kunststoffen in de bouw gebruikt worden en hoeveel milieulast de diverse soorten kunststoffen veroorzaken.’

Onevenredige milieu-impact

De conclusies van het NIBE-rapport ‘Kunststoffen in de bouw’ noemt Hofstra een eye-opener: ‘Kunststoffen zijn gemeten naar gewicht goed voor 0,88% van de totale stroom aan bouwmaterialen, wat natuurlijk heel weinig is. De bijdrage aan de milieulast uitgedrukt in MKI is echter maar liefst 23,7% van het totaal. De productie van kunststoffen heeft dus onevenredig veel milieu-impact.’

Het onderzoek

Het onderwerp heeft logischerwijs sterke raakvlakken met de Transitieagenda Kunststoffen (TAK) die zich richt op het sluiten van de kunststofketen door zuiniger met kunststoffen om te gaan en meer secundaire en hernieuwbare grondstoffen in te zetten. De uitkomsten van het NIBE-onderzoek zijn dan ook gebruikt als input voor hun 'Adviesroute naar Een circulaire economie voor kunststoffen’ vertelt Gerben Hofmeijer namens het TAK. ‘Er zijn drie grote productgroepen waar kunststoffen worden toegepast: verpakkingen, landbouwplastics en de bouw. Bijna dertig procent van de plastics komt terecht in de bouw. Er is echter een kennishiaat: wat gebeurt er met deze plastics?’

Uit het onderzoek kwam naar voren dat er grofweg twaalf soorten kunststoffen gebruikt worden in de bouw, waarvan PVC, PUR en EPS behoren tot de meest toegepaste materialen. Het onderzoek bracht ook aan het licht wat er met kunststof materialen gebeurt aan het einde van hun levensduur.

Materiaalstromen

Hofstra: ‘Zo’n 60% van alle materialen die vrijkomen uit sloop of renovatie gaat de afvalverbrandingsinstallatie in. Daarnaast blijft er een grote hoeveelheid buizen en leidingen in de grond liggen nadat ze afgedankt zijn.’ Verder is er nog een zogeheten ‘lekstroom’ aan materialen. Denk aan stukken plastic folie of ander verpakkingsmateriaal die wegwaaien van de bouwplaats of aan stukken plastic die in de bodem worden gereden.

Hergebruik en waardevolle plastics

In een circulaire economie is het wenselijk materialen opnieuw te gebruiken. Volwaardig hergebruik van kunststof materialen komt bijna niet voor, maar recycling van materialen met verlies van kwaliteit wordt wel uitgevoerd. Hofstra: ‘Niet alle kunststof materialen die vrijkomen zijn goed herbruikbaar. Ze zijn soms moeilijk te scheiden van andere bouwmaterialen, zijn vervuild met andere bouwmaterialen of met bijvoorbeeld slib.’

Hofmeijer vult aan: ‘We moeten daarom toe naar een gesloten loop per kunststof. Dat betekent investeren in de inzameling van plastic reststromen om te voorkomen dat deze materialen in het puin verdwijnen. Ook moeten we de recyclebaarheid verbeteren. Voor plastic verpakkingen weten we al lang dat er verandering nodig is. Verpakkingen zijn echter kortcyclisch en daarop kan statiegeld geheven worden. Dat is lastig bij kunststof kozijnen die decennia in een gebouw blijven zitten. Als plastics even waardevol worden als schroot ontstaat er wel een business case. Daarvoor zijn stimulerende maatregelen nodig. Bijvoorbeeld eisen dat alle afgedankte buizen en leidingen uit de grond worden gehaald, want dat is het grootste volume. Denk ook aan de kunststof-materialen in installaties, die zijn er redelijk makkelijk uit te halen. Gelukkig is de installatiesector al bezig met losmaakbaarheid.’