Circularity Gap Report: slechts 8% van gebruikte bouwmaterialen is circulair

Met een recyclings- en hergebruikpercentage van 88% lijkt Nederland een koploper op het gebied van circulariteit. Toch is hier vooral sprake van downcycling; waardevol bouwafval wordt vooral laagwaardig gebruik als funderingsmateriaal voor wegen. Slechts 8% is circulair en krijgt een gelijkwaardige of zelfs verbeterde toepassing in het bouwproces. Dit blijkt uit het Circularity Gap Report voor de gebouwde omgeving in Nederland, op initiatief van Circle Economy. Het rapport legt niet alleen de vinger op de zere plek, maar legt ook concrete oplossingen voor om toe te werken naar een volledig circulaire bouwsector.

Categorie: Nieuws

Door: redactie, 6 juli 2022

Problemen bouwsector stapelen zich op

Veel van de grote crises van deze tijd komen samen in de bouwsector: de enorme arbeidskrapte, het stikstofprobleem, een schrijnend woningtekort, de rap gestegen inflatie, grondstoffenschaarste, en klimaatverandering. De bouwsector is de grootste verbruiker van grondstoffen en is goed voor 40% van het energieverbruik en 30% van het waterverbruik. De sector draait overuren en moet alle zeilen bijzetten om aan de almaar groeiende vraag te voldoen; de overheid verwacht dat tot 2025 jaarlijks 75.000 nieuwe woningen gebouwd moeten worden.

Eén van de oplossingen om deze uitdagingen het hoofd te bieden is duurzaam en circulair bouwen, waarbij meer kan worden gedaan met minder en efficiënter wordt omgegaan met grondstoffen. Maar de bouwsector staat nog aan het begin van de circulaire transitie. Er zijn andere vaardigheden nodig, een ander manier van omgaan met afval en een andere manier van ondernemen. Het kan en moet anders, maar hoe? Het rapport beantwoordt deze vraag aan de hand van een viertal what-if scenario’s om het tij te keren.

Overhandiging Gap Report - Piet Fortuin x Martijn Lopes Cardozo en Vincent Gruis

Nico Schouten (Metabolic) en Martijn Lopes Cardozo (Circle Economy) (links en rechts in het midden) overhandigen het Circularity Gap Report Bouw aan Piet Fortuin (Voorzitter CNV Vakcentrale, links) en Vincent Gruis (voorzitter Transitieteam, rechts).

Wat er moet veranderen

Het rapport laat zien dat Nederland een stuk minder circulair is dan gedacht” slechts 8% van de gebruikte bouwmaterialen is circulair en krijgt een gelijkwaardige of zelfs verbeterde toepassing in het bouwproces. Toch is er reden voor optimisme. Jacco Verstraeten-Jochemsen van Circle Economy: ‘Nederland is goed voorbereid om de verschuiving naar een circulaire economie mogelijk te maken. De initiatieven vanuit de markt zijn er, de infrastructuur is aanwezig en een mentaliteitsverandering is gaande. Maar de benodigde acties worden nog niet op grote schaal toegepast.’

Circle Economy ontwikkelde – in samenwerking met partners – concrete oplossingen voor bedrijven, nationale en lokale politici, stedenbouwkundigen en vakbonden. Enkele oplossingen die het rapport voorstelt:

Investeer in menselijk kapitaal. De bouwsector biedt werk aan 685.000 mensen, maar de uitdagingen zijn groot. De sector kan moeilijk nieuw personeel vinden en vergrijst in rap tempo. Daar komt bij dat de meeste werknemers op dit moment niet de juiste vaardigheden bezitten om de transitie naar circulair bouwen vorm te geven. Met de circulaire transitie zullen veel banen veranderen. Bij- en omscholing is noodzakelijk, evenals een cultuurverandering van levenslang leren. Daarnaast is het belangrijk te investeren in betere arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden: zowel financieel, qua gezondheid als qua veiligheid.
Creëer een gelijk speelveld. Op dit moment zijn oplossingen voor circulaire strategieën nog niet concurrerend met hun reguliere, lineaire tegenhangers, omdat negatieve milieueffecten niet zijn opgenomen in de prijsstelling van lineaire materialen en processen. Kortom: beloon oplossingen met een lagere impact op het milieu, bijvoorbeeld via belastingen of andere prikkels. Als meer geïnvesteerd wordt in innovatie en arbeid die nodig is om met secundaire materialen te bouwen, worden nieuwe circulaire bedrijfsmodellen mogelijk.

Over het rapport

In 2019 publiceerde Circle Economy voor het eerst het Circularity Gap Report met als doel de circulaire economie op wereldschaal meetbaar te maken. Sindsdien heeft Circle Economy de CGR-methodologie ook op nationaal en regionaal niveau toegepast. Met dit onderzoek, dat in samenwerking met Metabolic en C-Creators en met ondersteuning van de Goldschmeding Foundation en De Hoge Dennen is ontwikkeld, wordt voor het eerst gekeken op sectorniveau.

Het doel van het Circularity Gap Report voor de gebouwde omgeving is om inzicht te bieden in hoe specifieke circulaire interventies kunnen bijdragen aan een systeemverandering in de gebouwde omgeving. Door in te zoomen op één specifieke sector krijgen we beter inzicht in de transitie en de operationele en personele implicaties en vereisten. Het doel van dit project is om de voortgang te meten bij het bereiken van de Nederlandse doelstelling om in 2050 volledig circulair te zijn. Daarbij worden de potentiële werkgelegenheidseffecten van vier belangrijke strategieën om dat doel te bereiken verkend.

Download hieronder het rapport: