Dankzij Biosintrum klopt het hart van de biobased economy in Ooststellingwerf
15 april 2019
Column Stephan van Hoof (VolkerWessels): ‘Gewoon doen’
17 april 2019Samen bouwen aan een circulair viaduct
Samen bouwen aan een circulair viaduct
Sinds enkele jaren heeft Rijkswaterstaat (RWS) een Impulsprogramma Circulaire Economie. Het doel is dat RWS, net als de rest van Nederland, in 2030 circulair werkt en vanaf 2050 circulair is. Daarom reageerde RWS positief op het initiatief van aannemer Van Hattum & Blankevoort een viaduct te ontwikkelen dat, dankzij het ontwerp bestaande uit ‘legoblokjes’, waardevol blijft.
Op 14 januari 2019 werd het viaduct nabij Kampen geopend door staatssecretaris Stientje van Veldhoven. Het viaduct staat nu op de bouwplaats van de Reevesluis waar er zwaar verkeer overheen rijdt. Zo is het bouwwerk uitvoerig te testen. Rijkswaterstaat is een partner van De Bouwagenda. Samen zetten we ons in voor de Road Map Bruggen & sluizen en het thema Circulaire Bouweconomie onder leiding van Taskforcelid Elphi Nelissen. Er lopen inmiddels enkele pilots en circulaire projecten, waaronder dit mooie voorbeeld.
Samen werken en samen leren
Rob Valk was als assistent-projectmanager bij Rijkswaterstaat betrokken bij de totstandkoming van dit eerste circulaire viaduct van Nederland. “We werken al een paar jaar aan ons Impulsprogramma circulaire economie. Het initiatief voor een Circulair Viaduct past goed binnen de aanpak van dit programma. We willen daarbinnen namelijk samenwerken met partners en leren door te doen. Dat lerend aspect is heel belangrijk, omdat het ons helpt om te komen tot goede oplossingen voor circulair bouwen.”Het initiatief om het viaduct te ontwerpen kwam in 2016 bij aannemer Van Hattum & Blankevoort vandaan.
Rob Valk: “Ze hebben RWS en ketenpartners al in een vroeg stadium betrokken bij de ontwikkeling. In 2018 kwamen ze met een aanbod voor een ontwerp naar Rijkswaterstaat toe en vroegen ons of we in gezamenlijkheid het viaduct konden bouwen.” Zodoende is er een samenwerkingsverband gemaakt tussen Rijkswaterstaat, Van Hattum & Blankevoort en Spanbeton. Die laatste partij heeft de elementen voor het viaduct geproduceerd. “We wilden in gelijkwaardigheid dit prototype realiseren, omdat we denken dat er betere circulaire innovaties worden ontwikkeld door marktpartijen als we ons als Rijkswaterstaat opstellen als betrokken ‘launching customer’ en niet enkel klassiek opdrachtgever blijven. We willen met dit prototype een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling richting een circulaire infrastructuur.” Bij de uitwerking van het ontwerp voor het viaduct waren zowel de technisch deskundigen van Rijkswaterstaat als van Van Hattum & Blankevoort en Spanbeton aangehaakt.
De aanleg van het eerste circulaire viaduct door Van Hattum en Blankevoort, Rijkswaterstaat en Consolis Spanbeton.
Rob Valk: “Dat was heel prettig. RWS stelt bepaalde eisen aan een ontwerp en die bleken een uitdaging te vormen voor dit circulair ontwerp. Het ontwerp sloot namelijk niet overal aan bij de richtlijnen die Rijkswaterstaat voorschrijft voor bouwwerken. Toen hebben we samen gezocht naar de ruimte die er wél was. Zo zijn er bijvoorbeeld de Richtlijnen Ontwerp Kunstwerken (ROK). Daar hebben we op een aantal punten van afgeweken om het viaduct toch mogelijk te kunnen maken. Die punten zijn aangetoond met Eurocodes, waarmee de veiligheid van een bouwwerk wordt aangetoond. Omdat we met elkaar in gesprek zijn gebleven, hebben we nu voor het maken van het prototype oplossingen gevonden die net zo veilig zijn.”
Leren in elke fase
“Op dit moment leren we veel van het viaduct, omdat we het bouwwerk monitoren. Dat doen we op verschillende manieren. Met speciale sensoren die aan het viaduct zijn bevestigd, meten we de doorbuiging van het viaduct inclusief de verplaatsingen van de elementen, en de spanning in de voorspanningskabels. Ook monitoren we de voegen tussen de blokken. Iedere keer als er een vrachtwagen over het viaduct heen rijdt, leren we weer meer over het bouwwerk.” Het bouwen van dit prototype was natuurlijk geen doel op zich. Uiteindelijk moeten alle viaducten en bruggen in Nederland circulair worden gebouwd.
Met speciale sensoren meten we de doorbuiging van het viaduct
Rob Valk: “Daarom willen we dat anderen meeprofiteren van de lessen die wij nu leren en al geleerd hebben. Samen met De Bouwcampus hebben we een Open Leeromgeving Circulaire Viaducten gelanceerd om marktpartijen uit te dagen hun ervaringen in circulair bouwen te delen. En uiteraard brengen we de resultaten in van de ervaringen met het prototype. In de Open Leeromgeving kijken we naar waar de bestaande kennis verder moet worden uitgediept. Het ontwikkelen van een circulair viaduct is pionieren en dat kun je het best samen doen. Eerst moeten we samen kennis ophalen en bijeen brengen wat er is. Vervolgens kijk je welke vragen er resteren. Als we dat in kaart hebben, willen we met een innovatieve uitvraag partijen oproepen om oplossingen voor die leemtes te bedenken. Op die manier ondersteunen we de markt in het verder ontwikkelen van circulaire viaducten. De circulaire economie gaat alleen werken als we uit onze eigen kokers stappen. Daar zijn we nu wel van overtuigd.”
“Wat nog een mooi vervolg is op het plaatsen en monitoren van het prototype, is dat we gaan kijken waar we na komende zomer het viaduct een herbestemming kunnen geven. Meerdere partijen hebben al aangegeven interesse te hebben, maar de keuze voor de uiteindelijke herbestemming gaan we nog nemen. De blokken en kabels zijn zo ontworpen dat ze gedurende 200 jaar hergebruikt kunnen worden. We gaan de constructie dus demonteren. Dat is opnieuw een moment waar we ervaring uit zullen opdoen. Van de demontage willen we weer met z’n allen maximaal leren.”
Update: Interview met Rob Valk na de demontage van het circulaire viaduct.