'De doelen voor circulaire wegverharding mogen nog ambitieuzer'

Tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Bouweconomie hebben Edwin van der Wel (Rijkswaterstaat én Transitieteamlid) en Ludo Hennissen (programmamanager Duurzame wegverhardingen bij Rijkswaterstaat) de roadmaps en doelen voor duurzame en circulaire wegverhardingen toegelicht. "Door circulair te ontwerpen bekijken we de weg en omgeving als een samenhangend systeem."

Categorie: Achtergrond Interviews

Door: redactie, 8 september 2022

Ludo: "Met het programma Klimaatneutrale en Circulaire Infra (KCI) kijken we hoe we onze ambities voor 2030 samen met mede-overheden en marktpartijen haalbaar kunnen maken. Het concept van de roadmap voor het Transitiepad Wegverharding is nu klaar om met al die overheids- en marktpartners te bespreken, aan te scherpen en collectief te maken. In 2022-2023 gaan we dan starten met pilots en vanaf 2024 pakken we door met een grotere productie."

Edwin licht het werk van het Transitieteam toe: "Als Transitieteam hebben we gewerkt aan een advies aan de Kamer met een voorstel voor het concretiseren van de circulaire doelen voor 2030 en bijbehorende routekaarten. Daarbij hebben we voor de productgroep wegverhardingen de focus gelegd op asfaltwegen en aansluiting gezocht op de roadmap van het Transitiepad Wegverharding van het programma KCI. Daarnaast raken onze roadmaps ook die van andere Transitieteams, zoals plastics en maakindustrie. In de verdere verwerking moeten we elkaar verrijken. Door circulair te ontwerpen bekijken we de weg en omgeving als een samenhangend systeem. Laten we dat samen doen!"

Circulaire strategieën en doelen voor wegverharding (asfaltwegen)

Specifiek voor wegverharding neemt Edwin de zaal mee in circulaire strategieën en bijbehorende doelen om tot circulaire wegverharding te komen:
Slow the loop: Dit is de strategie om materialen langer te gebruiken. Voor asfalt bestaat bijvoorbeeld verjongingscrème en kun je denken aan ingrepen als preventief onderhoud of datagebruik voor preciezere voorspellingen voor onderhoud en levensduur. Het doel van dit spoor: minimaal 2 jaar langere levensduur asfaltwegen realiseren.
Narrow the loop: Dit gaat om slimme maatregelen en het verkleinen van de opgave. Dat kan met het CO2-budget of met dunnere lagen asfalt. Het doel van dit spoor: de opgave kleiner maken en (mede daardoor) minder benodigd materiaal.Substitute: Een circulaire strategie gericht op het vervangen van materialen door circulaire alternatieven. Denk aan de vervanging van bindmiddelen door biobased binders en het gebruik van alternatieve verhardings- of funderingsmaterialen. Het doel van dit spoor: 10% meer bindmiddelen en 30% meer overige grondstoffen van alternatieve oorsprong realiseren.
Close the loop: Deze strategie gaat over het sluiten van de kringloop door recycling van materialen en daarmee het zo veel mogelijk tegengaan van verliezen. Het doel is om 95% van het vrijkomende asfalt hoogwaardig te recyclen met innovatieve oogsttechnieken.

Inspiratiebord tijdens de Sessie Asfaltwegen.

Het mag ambitieuzer

De zaal reageert direct constructief kritisch: er klinken meerdere geluiden dat de ambities wel wat scherper kunnen. "We kunnen al hoogwaardig recyclen met asfalt; er zijn innovatieve technieken voor optimaal oogsten." De vraag is, volgens een andere deelnemer: waar is de 'backscheduling'? Oftewel: wat zijn de tussendoelen, waar moeten we vandaag en morgen staan?

Weer een andere deelnemer benoemt de relatie met klimaatverandering: asfaltconstructies worden te zacht en onderlagen van zand of betonpuin functioneren niet bij overtollig water. Dat geldt voor bijna alle soorten wegverharding. Hoe gaan we om met de onherroepelijke gevolgen van klimaatverandering zoals hete zomers en heftige regenbuien?

Samen aan de slag

Om stappen te zetten gingen de deelnemers in twee groepen aan de slag. De eerste groep zoomde sterk in op het thema Close the loop. Zij discussieerden over de samenhang van de doelen met die van het subsitutie-spoor. Waar gaan die elkaar bijten? Suggesties om circulairder te werken zijn onder andere: 'Verplaats de businesscase naar de toekomst', 'benader het integraler' en 'werk met backcasting scenario’s'. Ook denkt men aan een verbeterde voorspelling van de levensduur en een gezamenlijke garantiepot om met risico's om te kunnen gaan. Ludo vat het gesprek samen als een trigger om meer te kunnen en willen. "Het was een heel resultaatgedreven sessie. We kunnen onze ambities vergroten door te focussen op hoe we van de tekentafel naar de productie komen."

De tweede groep ging in gesprek over circulair ontwerpen. Daar vond men: de marges zijn nu laag, hoe kunnen we daarmee genoeg innoveren? Genoemde richtingen om dat op te lossen zijn: de voortgang bijhouden, de 'hoe-vraag' concreter maken in de roadmap en meer politieke aandacht en budget creëren voor onderhoud. Sommige gesprekspartners hadden ook een aanbod: kennis over optimalisatie van de aanlegkwaliteit om de levensduur te verlengen of betere data-uitwisseling voor hoogwaardig hergebruik.

Edwin blikte achteraf terug op de hele sessie: "Mij is wel duidelijk geworden: streven naar perfectie is de valkuil. En: we mogen ambitieuzer worden. Alle suggesties daarvoor zijn waardevol en dat we dat samen kunnen doen is helemaal mooi."