Biobased bouwen doe je door elkaar vertrouwen te geven

Jullie renoveren ook zoveel mogelijk biobased en circulair. Kleven daar nog specifieke uitdagingen aan?

‘Voor de MilieuPrestatie Gebouwen [MPG, red.] zijn isolatie, glas en installaties de grote impactmakers. Isolatie is redelijk makkelijk te doen. Glas vervangen is qua milieubelasting wel een kostbare. Daarom hebben wij het dubbel glas zoveel mogelijk hergebruikt. En de glasindustrie werkt aan methode om de bladen los te maken en te hergebruiken. Voor biobased spouwisolatie is helaas nog geen oplossing.’

Welke obstakels zijn er nog qua wetten en regels en normen?

‘De huidige berekening voor de MPG gaat uit van traditionele woningbouw. Een lichtere constructie van hout heeft toch een negatief effect op de score, omdat de verhouding niet meer goed is. Dat is raar. En: beton als eeuwigdurend beschouwen vind ik gek. Terwijl iedereen weet dat alternatieven beter zijn voor duurzaamheid. De CO2-beprijzing is wat krom: als je het vastlegt in hout krijg je geen vergoeding, maar Shell krijgt wel een vergoeding om het onder de Noordzee te begraven. Zo krijgen ze toch een subsidie voor activiteiten die je misschien niet moet willen.’

Niet niks. Nog meer?

‘De certificering van materialen loopt achter, naar mijn idee. In Scandinavië, Duitsland en Frankrijk gebruiken ze al jaren materialen die hier niet gecertificeerd zijn. En tot slot, voor een deel moeten bewoners ook aan het idee wennen. Je moet iets anders omgaan met warmte en ventilatie. Of accepteren dat je niet meer ineens een 100 procent nieuwe keuken krijgt, maar nieuwe onderdelen.’

Hier loop je tegen protest van bewoners aan, lijkt me. Die willen een mooie keuken.

‘Een mooie keuken krijgen ze, helemaal mee eens. Maar moet het per se een 100 procent níeuwe mooie keuken zijn? Ik heb in de Heuvelstraat gemerkt dat bewoners de voordelen echt wel zien, als je ze uitlegt waarom je dingen doet.’

Heeft de duurzame ambitie veel invloed op de bouwkosten?

‘Soms. Als je bij het ontwerp kunt starten, kun je heel goed concurrerend zijn met traditionele bouw. Voor de strobouw in de Heuvelstraat moeten we nog wel een slag slaan om concurrerend te worden. Dat komt door het dak; dat moest hoger worden. Maar meer kuubs kost meer geld, en het doet ook iets voor de energiebehoefte.’

Merken bewoners dat in de huurprijs?

‘Nee, nooit. We bouwen nooit boven de huurtoeslaggrens, en in principe altijd onder de aftoppingsgrens. Want daarboven krijgen ze minder huurtoeslag op het laatste stukje. Dat willen we niet. We kijken altijd wel of we een subsidie kunnen aanspreken, bijvoorbeeld van de provincie, of via de fiscale regeling MIA/Vamil.’

Kan duurzaam renoveren voor een redelijke prijs?

‘Zeker, omdat we altijd balans zoeken. Bijvoorbeeld door het dubbelglas te hergebruiken. We doen alleen nul op de meter-renovaties.’'

Daarover gesproken: we hebben gelezen over jullie renovatieproject De Grote Beer in Ulft. Welke duurzame maatregelen heb je daar genomen?

‘Dat project liep van het voorjaar tot het najaar in 2022 en ging over 53 woningen. Hier hebben we het dubbelglas zoveel mogelijk laten zitten, omdat het vervangen daarvan grote impact heeft op de CO2-uitstoot. We hebben hier gekozen voor isolatie van het dak, dat hebben we van binnenuit ingeblazen met cellulosevlokken. Dat materiaal is gemaakt van gerecycled krantenpapier, en behandeld met boorzout zodat het schimmel-, vocht- en brandwerend is. Voor de brandwerendheid plaatsten we ook nog een extra gipsplaat. Overigens is een bijkomend voordeel van inblazen dat je een betere kierdichting krijgt.’

Welke winst haal je in termen van duurzaamheid?

‘Normaal gebeurde isoleren met steenwol en glaswol. In de toekomst willen we in plaats van cellulosevlokken stro gaan inblazen dat gemaakt is van hennep, miscanthus [olifantsgras. Red.] of graan.’

Weer een nieuwe stap… en wat is daarvan weer het voordeel?

‘Die materialen kun je, als boeren de omslag maken, lokaal krijgen. En ook lokaal produceren. In de toekomst zal er minder oud papier zijn, maar hennep, graan en olifantsgras kun je eindeloos aanplanten.’

Zijn er in praktische zin nog obstakels?

‘De bottleneck zit in de omslag die boeren moeten maken, en de vergoeding die ze krijgen voor het telen van biobased materialen. Die vergoeding is nu wat krap. Wij proberen de keten van het land tot het pand zo kort mogelijk te maken. Hennep dat we voor het stro nodig hebben, willen we van lokale boeren kopen. Op dit moment worden de hennepvezels naar het noorden van het land gebracht, waar er isolatiedekens van gemaakt worden. Maar door het transport is dat niet rendabel. Als we lokaal de vezels en de strobalen maken, kunnen we de boer beter betalen. Op dit moment hebben we 25 hectare in de regio. Dat is redelijk goed, we kunnen garanderen dat we dat afnemen. En dat willen we gestaag uitbouwen. We zijn bezig daarvoor een regionale coöperatie op te richten, Samen Biobased Bouwen, zodat iedereen voor de langere tijd garanties heeft. Zo weten boeren zeker dat een transitie naar hennepteelt op de langere termijn rendeert.’