Leidraad Circulair ontwerpen: ‘Per project een maatpak’
30 juli 2021
‘We waren een land van hoogwaardig hergebruik, dat zijn we vergeten’
18 augustus 2021Inzameling van glas uit slooppanden kan véél beter: ‘Circulaire geveleconomie is het doel’
Inzameling van glas uit slooppanden kan véél beter: ‘Circulaire geveleconomie is het doel’
Het gescheiden inzamelen van vlakglas uit sloopprojecten moet verbeteren – zeker nu het slopen toeneemt. Te veel glas gaat verloren tussen het overige puin. Dat stelt Cor Wittekoek, directeur van Stichting Vlakglas Recycling Nederland (en secretaris van de Vakgroep GLAS van Bouwend Nederland). ‘Handhaving ontbreekt. Gemeenten voeren hun plicht niet uit.’
Eerder dit jaar keek Cor Wittekoek naar het journaal. Ergens in Rotterdam werd een pand gesloopt. De ramen zaten nog in de kozijnen. Scherven sprongen in het rond. Hij kon het maar lastig aanzien. ‘Dan zoek ik meteen contact met de betrokken aannemers en met ambtenaren van de gemeente, om te vragen of dat niet anders had gekund. En om advies te geven over hoe dat eigenlijk zou moeten.’
Voor welk probleem wil je de bel luiden?
‘De wet, in dit geval het Bouwbesluit, schrijft voor dat we bij renovatie en sloop het afval gescheiden inzamelen. Dus ook glasafval. Bij renovatie gaat het bijna altijd goed. Maar bij sloop zien we het nog veel te vaak verkeerd gaan. Wanneer glas tussen het overige puin terechtkomt, kunnen machines het er niet meer uit filteren. Dan is het definitief verloren.’
Kun je het verlies in meetbare getallen uitdrukken?
‘We recyclen in Nederland jaarlijks 85.000 ton glas. We schatten dat er 10.000 ton verloren gaat. Het aantal bouwprojecten waarbij er eerst gesloopt wordt, neemt toe. Als we niet oppassen kan die 10.000 ton de komende jaren dus nog flink oplopen. TNO heeft het netto-effect van recyclen uitgerekend: per 1000 kilo glas bespaar je 116 kilogram uitstoot aan CO2. Een serieus gewicht. In die berekening zijn al het energieverbruik en de transporten meegewogen.’
Cor Wittekoek
Bedrijven hebben zelf ook een verantwoordelijkheid. Samen met andere brancheorganisaties en de overheid zijn we bezig een systeem van ‘circulaire geveleconomie’ op te zetten.
Een uitvoerder zei tegen me: ‘We scheiden glas waar het kan, maar soms is het technisch lastig te verwijderen’, en ‘sorry, maar dan duurt het te lang en wordt het te duur’.
‘Een bekend argument. Dan moeten ze ons bellen, we staan ze graag bij met raad en daad. Wij hebben ervaring met creatieve oplossingen – altijd met oog voor de veiligheid natuurlijk. Bijvoorbeeld een bak voor een raam hangen en het glas naar buiten laten vallen. In oude winkelcentra met tegelvloeren kun je het glas juist naar binnen kapot drukken met een shovel, en het daarna netjes van de vloer vegen. Ik snap dat het een extra inspanning is. Aan de andere kant: afvoeren tussen het puin kost extra geld. Voor het afvoeren in onze containers is al betaald via de verplichte bijdrage van bedrijven in de sector.’
Hoe moeten we dit probleem te lijf gaan?
‘Vooral met handhaving door de omgevingsdiensten van gemeenten, want die zijn daar wettelijk verantwoordelijk voor. Maar dat gebeurt nu veel te weinig. Ze voeren die taak, die plicht eigenlijk, gewoon niet uit. Dat probleem speelt al vijftien jaar. We hebben samen met andere organisaties die afval inzamelen eens een studiedag voor ambtenaren georganiseerd. Blijkt dat ze nauwelijks op de hoogte zijn van deze details in het Bouwbesluit. Ze zeiden: 'Oké, bedankt, hartstikke nuttig... maar verwacht niet te veel van ons.' Het ontbreekt zulke diensten simpelweg aan capaciteit. Dit onderwerp heeft totaal geen prioriteit. Maar wij vinden dat gemeenten toch in actie moeten komen. Anders kun je deze bepaling net zo goed uit de wet schrappen.’
Zouden sancties helpen?
‘Ongetwijfeld, maar welke? Bovendien, voor sancties zul je eerst moeten handhaven. Het werkt misschien beter wanneer opdrachtgevers consequent een sloopinventarisatie eisen. Laat ze maar aantonen dat ze het afval gescheiden hebben. Gemeenten en woningcorporaties doen dat vaak al. Bij particuliere opdrachtgevers kan het veel beter. Als ze daar dan ook strenger op toezien, kan dat veel opleveren. Daarnaast zouden inzamelaars wel wat strenger kunnen zijn bij het accepteren van puin met glasresten. En niet te vergeten: bedrijven hebben zelf ook een verantwoordelijkheid. Samen met andere brancheorganisaties en de overheid zijn we bezig een systeem van ‘circulaire geveleconomie’ op te zetten. De bedoeling is om alle componenten uit gevels te hergebruiken als product of als materiaal. Dus ook het kozijn – en als dat er netjes uit moet, heb je ook meteen het glas eruit. Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn. Om dat te bereiken moeten we allemaal een stapje extra doen.’
Stichting Vlakglas Recyling Nederland
Cor Wittekoek is directeur van Stichting Vlakglas Recycling Nederland en tevens secretaris van de Vakgroep GLAS bij Bouwend Nederland. Deze vakgroep bestaat uit producenten van vlakglas, groothandelaren en glaszetbedrijven. De stichting is twintig jaar geleden door deze vakgroep opgericht, met als doel zo veel mogelijk vlakglas uit renovatie- en sloopprojecten in te zamelen en op een zo hoogwaardig mogelijke manier te hergebruiken.
Het is een landelijk netwerk met 440 vaste inzamellocaties en 260 milieuparken (waar ook particulieren terecht kunnen met gebroken glas en spiegels). Daarnaast plaatst de stichting op aanvraag speciale glascontainers bij sloop- en renovatieprojecten – momenteel bij 600 tot 700 projecten per jaar.
De stichting wordt gefinancierd uit de verplichte recycling-bijdrage voor bedrijven in de sector.
De Franse slag?
In Frankrijk zijn producenten van bouwmaterialen verplicht in hun producten een percentage hergebruikte materialen te verwerken. Een eis die Nederland vooral níet moet kopiëren, vindt Wittekoek. ‘Het is moeilijk te meten. Maar belangrijker: Nederland wil jaarlijks tussen de 80.000 en 100.000 nieuwe woningen bouwen. Dan kom je materiaal tekort. Zo’n eis zou juist een complex nieuw probleem creëren. Niet aan beginnen, wat ons betreft.’