Primeur in Stuifzand: betonpuin terug naar zijn oorsprong

Gijs, wat is jouw rol hierin als projectleider?

Gijs Bork: 'Ik probeer in projecten zoveel mogelijk betonpuin hoogwaardig vrij te krijgen, zodat het door de CM-installatie kan. Bij aanbestedingen en aanvragen van werken stuur ik erop aan dat al het betonpuin bij ons de installatie ingaat. Dat hoeft niet per se van ons of van één van de zes bedrijven te komen. We willen eigenlijk al het beton dat verwerkt moet worden, door onze installatie halen.'

Wat zijn de grootste uitdagingen op de slooplocatie?

'Het zit vooral in de voorbereiding. Vroeger werkten we veel met natte verbindingen – we hebben gebouwen volgepurd om het zo maar te zeggen. Dan moet je goed voorstrippen: isolatie en oude gipsplaten losmaken voordat je dat later in het proces tegenkomt. Ook bij de machinale sloop moet je goed opletten dat je baksteenpuin niet vermengt met hoogwaardig betonpuin. Dat vergt aanpassing in de sloopmethodiek van medewerkers.'

Doen jullie dat niet al jaren?

'Zeker, maar de laatste jaren worden daar nog steeds stevigere stappen in gezet om het op een hoger niveau te krijgen. Het is al jaren verplicht vanuit sloopcertificering om materialen te scheiden, maar hoe hoger je in de keten wilt qua herinzetten van grondstoffen, hoe nauwer dat komt. Als je grindvervanger produceert, is je marge groter dan wanneer je hoogwaardige grondstoffen of een vulstof produceert. Dan moet je inputstroom echt schoon zijn. Je tolerantie wordt kleiner, dus dat betekent meer tijd en aandacht in de uitvoering.'

Dan Tussenstation – wat is dat precies?

Arnout Vos: 'Tussenstation richt zich op het herinzetten van materialen die vrijkomen bij sloop. Het is een soort broedplaats in Hoogeveen waar we materialen opslaan, maar waar andere bedrijven ook met onze materialen aan de slag kunnen. Denk aan scholen zoals Alfa College, of startups met ideeën om van een deur iets heel anders te maken. Ook is het een plek om tijd te overbruggen als er tussen sloop en hergebruik drie maanden zit.'

Wat zijn de beste ideeën die daaruit zijn voortgekomen?

'We hebben bijvoorbeeld oude tankstationluifels gedemonteerd met grote, gelamineerde liggers van soms 25 meter overspanning. Daar zijn zo bizar veel dingen van gemaakt: tuinschuurtjes, tuinbanken, complete constructies, nieuwe loodsen. Je kunt zo gek niet bedenken. Wat anders in een shredder zou gaan, hebben we inmiddels op tientallen manieren terug zien komen. Ook bewerken we harde houten kozijnen die we oogsten, lamineren en vingerlassen. Een collega die onze circulaire loods met die gelamineerde liggers zag, wilde die ook hebben. Die heeft er nu ook een staan. In die zin is het gewoon repeterend werk.'

Is Tussenstation winstgevend?

'Op zichzelf staand niet. Je moet het grotere plaatje zien. Als familiebedrijf kijken we naar de lange termijn, naar continuïteit. Alleen Tussenstation zou geen bestaansrecht hebben, maar als onderdeel van ons concern werkt het. We geloven dat het bijdraagt op de lange termijn. We zetten heel erg in op samenwerking. Als je als partij een goed idee hebt, bieden wij de locatie, faciliteiten en materialen. Die partijen hoeven niet te investeren en kunnen op die manier verder komen.'

Waar liggen de grootste uitdagingen in de keten?

'Het verdienmodel is dun. Als gezond bedrijf met lopende activiteiten en cashflow kunnen we dingen doen. Maar als je nu als startup in de circulaire wereld begint en direct een verdienmodel moet hebben, is dat lastig. Primaire materialen zijn nog steeds over het algemeen goedkoper dan secundaire. Daar ligt de grote uitdaging. Zolang er geen voordelen bestaan op hergebruikt materiaal, zullen daar instrumenten voor bedacht moeten worden. Onze looncomponent in Nederland is hoog. Als je een container vol hout ophaalt uit Zuid-Amerika is dat relatief goedkoop ten opzichte van een Nederlander die hier iets demonteert, spijkervrij maakt en ter beschikking stelt. Of primair wordt duurder of secundair moet ondersteund worden – denk aan BTW-vrijstelling of iets dergelijks. Ergens moet aan de knoppen gedraaid worden. Nu ben je overgeleverd aan mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn. Maar wil je de massa meekrijgen, dan zul je iets in de prijsvorming moeten doen.'

Welke trends zie je op dit moment?

'We kruipen steeds dichter naar 2030. Dat vijftig procent circulair werd heel lang geroepen, maar komt nu erg dichtbij. Je ziet dat steeds meer partijen zich er druk om beginnen te maken. Het is echt tijd om ermee aan de slag te gaan. Daar zal ook op gestuurd moeten worden. Of dat gaat lukken? Ik heb er een hard hoofd in, eerlijk gezegd. Als je kijkt naar doorlooptijden in Nederland – we zijn met een uitbreiding van Tussenstation bezig, dan ben je gewoon anderhalf tot twee jaar mee bezig met vergunningen. Dat bevordert het niet. Daar zal versnelling in moeten zitten als je echt meters wilt maken.'

Welke technologische ontwikkelingen zie je?

'Op elektrificering en emissieloos werken worden gigantische stappen gezet. AI gaat de komende jaren ook veel voor ons betekenen. Denk aan gebouwinventarisaties, het verzamelen van data, vraag en aanbod koppelen. Weten welke materialen waar zitten, waar de vraag is en waar het aanbod. Technologie gaat ons daar sterk mee helpen. Daarnaast is de grootste uitdaging binnen ons bedrijf goede arbeidskrachten. Ik verwacht dat robotisering daar onderdeel van de oplossing is, maar niet volledig. Je blijft uiteindelijk gewoon goede mensen nodig hebben. Het hele proces van onze fabriek is volledig geautomatiseerd – met één loadermachinist bedien je de complete installatie. Dat zou op den duur ook autonoom kunnen, maar zover is het nog niet.'