Overgang naar circulaire economie vraagt om intensivering beleid door nieuw kabinet

Dit bericht verscheen eerder op pbl.nl.

Aandeel circulaire bedrijvigheid in Nederlandse economie niet gestegen

Enkele indicatoren uit de ICER zijn in het Voortgangsbericht geactualiseerd. Daaruit komt naar voren dat het aandeel circulaire bedrijfsactiviteiten in de Nederlandse economie in termen van toegevoegde waarde en werkgelegenheid gelijk is gebleven. Het aandeel van circulaire initiatieven in fiscale en subsidieregelingen is eveneens gelijk gebleven. De meeste projecten die gesubsidieerd worden binnen deze regelingen, richten zich echter vooralsnog op recycling. Wel is een lichte verschuiving te zien in de acties in het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie naar hogere circulariteitsstrategieën met minder milieudruk en grondstoffengebruik.

Alles bijeen genomen geeft de actualisatie in het Voortgangsbericht geen aanleiding om het beeld uit de ICER aan te passen. Het beeld blijft dat diverse trends in grondstoffengebruik de verkeerde kant opgaan en veel inspanningen nog vooral gericht zijn op recycling. Met de beleidsinspanningen van de Rijksoverheid is een basis gelegd en een structuur ontwikkeld voor een circulaire economie, maar op dit moment functioneert de Nederlandse economie nog vooral lineair.

Benut kansen circulaire economie voor realiseren klimaat- en natuurdoelen

In het nieuwe coalitieakkoord wordt onderkend dat een circulaire economie kan bijdragen aan de aanpak van verschillende maatschappelijke opgaven, zoals het tegengaan van klimaatverandering en het behoud van biodiversiteit. Tot dusver zijn de mogelijkheden die efficiënt grondstoffengebruik daarvoor biedt maar mondjesmaat benut.

De coalitiepartijen zetten in op een ambitieus klimaatdoel voor de circulaire economie. Uitwerking in concreet beleid is nodig om ervoor te zorgen dat efficiënt grondstoffengebruik bijdraagt aan de vermindering van broeikasgasemissies. Door slimmer gebruik van grondstoffen, hergebruik van producten en onderdelen, en recycling van materialen zijn minder grondstoffen nodig. Hierdoor wordt energie bespaard in de hele productieketen. Ook voor druk op biodiversiteit en natuur geldt dat als we efficiënter en zuiniger met grondstoffen omgaan, deze druk afneemt, zonder dat we daarmee de functies van de hiermee gemaakte producten hoeven te missen. Zo kan recycling van metalen uit elektronica de vraag naar nieuw metaalerts verminderen, en zo ook het daarmee gepaard gaande verlies aan natuur en de milieuvervuiling bij winning en productie.

Verzilvering van zulke kansen vergt nog wel de uitwerking van de voornemens in het coalitieakkoord in concrete en samenhangende beleidsvoornemens.