Thema: Installaties

Op deze pagina vindt u doelen, acties en updates van de werkgroep Installaties. Plus links naar relevante artikelen en documenten over dit thema.


Update: maart 2025

In het Nationaal Programma Circulaire Economie zijn voor 2030 de doelen opgenomen voor installaties. Het gaat om een reductie van 25% voor de milieukostenindicator (MKI), verlenging van de functionele levensduur met 50% en 100% hoogwaardig recycling van de componenten en toestellen aan het einde van de levensduur. Deze doelen onderschrijven wij als werkgroep en hebben dit vertaald naar de missie voor de werkgroep.

Robuuste en repareerbare (klimaat-)installaties, simpeler, met een (veel) langere levensduur die voldoen aan gevraagde functionaliteit en gebruikswensen.

Context: Nationaal Programma Circulaire Economie

Voor circulaire (klimaat)installaties is het noodzakelijk dat het ontwerp, productie, realisatie & gebruiksperspectief bij elkaar gebracht worden. Het thema installaties is een gezamenlijke inspanning van de Transitieagenda (TA) Maakindustrie en de TA Circulaire Bouweconomie (CBE). Vanuit de laatste is deze werkgroep gestart maar deze staat in nauw contact en in afstemming met de TA Maakindustrie. Nadrukkelijk kijken we vanuit het Transitieteam naar de toegevoegde waarde van onze activiteiten ten opzichte van andere lopende activiteiten. Vanuit de TA Maakindustrie is een productgroep bezig met een routekaart voor circulaire klimaatinstallaties. Deze is naar verwachting in Q1 2025 in concept gereed. We matchen vervolgens de activiteiten uit deze routekaart met de activiteiten uit dit Uitvoeringsprogramma om zo dubbeling te voorkomen. De routekaart vanuit de TA Maakindustrie heeft als focus klimaatinstallaties. In onze werkgroep is de focus breder en hebben we installaties in de breedte als aandachtsgebied voor zowel de B&U als de GWW sector. Ook sluiten we aan bij de activiteiten vanuit het Bouwmaterialenakkoord.

Acties

Op basis van eerdere studies, reeds gestarte initiatieven, sessies binnen de werkgroep, afstemming met de productgroep CKI (Circulaire Klimaat Installaties) en besprekingen van het Transitieteam heeft de werkgroep de volgende acties gedestilleerd:

Acties

1. Van recycling naar hergebruik
In een circulaire keten worden installaties zo lang mogelijk behouden in de technische kringloop. Nu wordt voornamelijk ingezet op recycling door het standaard aanbieden van producten aan bijvoorbeeld Stichting Open. Maar in een circulaire keten is meer aandacht voor de hogere treden van de R-ladder nodig. Dit betekent concreet het hergebruiken van producten en hergebruik van productonderdelen, bijvoorbeeld door het repareren van producten, het maken van nieuwe producten van oude producten en het hergebruik van onderdelen. Een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) als instrument kan bijdragen aan het bereiken van hogere treden van de R-ladder. De werkgroep wil een analyse maken van hoe de inname van installatietechnische onderdelen nu is geregeld. Vervolgens maken we inzichtelijk hoe de inzameling en verwerking van installaties kan worden verbeterd. Nationale en Europese regelgeving en normering maar ook private sturing kan hieraan bijdragen. Hierbij betrekken we vragende en aanbiedende partijen en Stichting Open vanuit bestaande en toekomstige UPV’s (Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid).
2. Belemmerende normering en regelgeving
Het ontwerp van installaties in bouwwerken wordt gebaseerd op protocollen uit regelgeving maar vooral ook vanuit diverse normbladen en waarborgen vanuit privaatrechtelijke sfeer, zoals bijvoorbeeld Woningborg, ISSO of Stichting Waarborgfonds Koopwoningen (SWK). Vaak leidt dit tot overgedimensioneerde installaties. De werkgroep wil onderzoeken of deze aanname klopt. Vervolgens kunnen we bepalen welk aandeel van de huidige milieu impact hiermee te verlagen is zonder in te boeten op veiligheid of comfort voor de eindgebruiker. Hiertoe voert de werkgroep een verkenning uit naar normen die, aanvullend op het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), gelden voor zowel woningbouw als utiliteit en mogelijk invloed hebben op de dimensionering van de installatie. Vanuit de GWW is een separate analyse nodig omdat hier het normerend kader anders is.
3. Garanties op hergebruik en refurbished
Om hoogwaardig hergebruik te stimuleren, is het van groot belang dat de installaties (of delen van installaties) voldoen aan gevraagde functionaliteit, gebruikswensen en veiligheid. Om dit te waarborgen, is bijvoorbeeld een uitbreiding van Keurmerk Refurbished met uiteenlopende producten of productgroepen nodig. Momenteel is het Keurmerk Refurbished toegekend aan specifieke producten zoals telefoons, tablets, laptops, personal computers en printplaten voor cv-ketels. De werkgroep wil onderzoeken hoe we kunnen komen tot een uitbreiding van het garantiestelsel in samenwerking met relevante stakeholders zoals Techniek Nederland, FME Stichting Open en anderen, en analyseren voor welke productgroepen binnen installaties dit zou kunnen gelden.
Planning
1. In Q1 2025 willen we het Uitvoeringsprogramma omzetten in een Actieagenda samen met productgroep vanuit de TA Maakindustrie. 2. In Q2 2025 start uitvoering. 3. Q4 2025 voortgangsoverleg/ samen met Interdepartementaal brancheoverleg.
Nieuws en achtergronden over het thema Installaties:
6 maart 2025

Naar een gestandaardiseerde en toegankelijke databasis voor circulaire klimaatinstallaties

De studie 'Datastromen Klimaatinstallaties' brengt datastromen in kaart vanuit het perspectief van de MPG, de CSRD en de beschikbaarheid van kritieke grondstoffen.
19 februari 2025

Wat betekent aanstaande EU-Regelgeving voor de installatiesector?

De installatiesector staat voor ingrijpende veranderingen door een breed pakket aan Europese regelgeving, ontwikkeld onder de EU Green Deal. In de publicatie ‘Situatieschets Klimaatinstallaties’ maakt Copper8 de impact van de aanstaande veranderingen inzichtelijk.
17 februari 2025

De Circulair Bouwen podcast #20: ‘Transitie naar circulaire installaties vraagt om betere data’

Installatieadviseurs hebben grote moeite om de milieu-impact van installaties en de mate van circulariteit goed in beeld te krijgen. Betere data zijn hard nodig om betrouwbare berekeningen te kunnen maken en de circulaire doelen te halen. Dat zegt Olaf Oosting, directeur bij Valstar Simonis en lid van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie in de Circulair Bouwen Podcast.
3 februari 2025

Circulaire routekaart voor installaties in de maak

De productgroep Circulaire Klimaatinstallaties bereidt een routekaart voor om te komen tot een 25 procent lagere MKI-score voor klimaatsystemen in 2030. Waarom is dit zo belangrijk en welke problemen moeten getackeld worden? Ruben Zonnevijlle, Atze Boerstra en Martijn Kerssen lichten toe. ‘Bewustwording is het belangrijkste.’
25 november 2024

‘Milieubelasting van installaties is steeds grotere uitdaging’

Twee prominente leden van het Transitieteam, Vincent Gruis en Olaf Oosting, komen in het TVVL magazine van oktober 2024 uitgebreid aan het woord over de circulariteit van installaties.