Asfaltverjonging van pilots naar opschaling

Slow the loop, oftewel maatregelen die de levensduur van producten verlengen, vormt een belangrijke strategie om de circulaire doelen te halen. Verjongingscrème voor asfalt is hier een mooi voorbeeld van. Na jaren experimenteren en innoveren is de tijd rijp voor gebruik op grote schaal. Maar wat is verjongingscrème precies en hoe makkelijk is het opschalen?

Categorie: Achtergrond

Door: redactie, 13 maart 2023

Verjongingscrème is een soort spray die is ontwikkeld voor open asfalt. Dat maakt verjongingscrème geschikt voor de Nederlandse snelwegen, waar zeer open asfaltbeton (zoab) de norm is. Zoab is stiller en veiliger dan andere soorten asfalt, omdat regen minder opspat. Maar zoab heeft ook een nadeel: het gaat minder lang mee. De zwaar belaste rechterrijstroken moeten al na een jaar of 10 worden vernieuwd. Zo’n 5 tot 6 jaar later volgen de linkerrijstroken. Het opnieuw asfalteren is kostbaar, produceert veel CO2 en zorgt voor verkeershinder. Tijdens de werkzaamheden zijn rijstroken of zelfs de hele rijbaan langere tijd afgesloten.

Rafeling

Het is dus jammer dat zoab niet lang mee gaat. In ongeveer 85 tot 90% van de gevallen is steenverlies de reden waarom deze soort asfalt vernieuwd moet worden. Dit wordt ook wel rafeling genoemd. Eenvoudig gezegd bestaat zoab uit bitumen en steentjes. Het probleem is dat het bitumen – een soort bindmiddel – steeds brosser wordt. Dat gebeurt onder invloed van het verkeer en weersomstandigheden als zon, regen en vorst. De scheurtjes die zo ontstaan, leiden op termijn tot loslatende steentjes. Dat rijdt niet alleen minder comfortabel, maar vermindert ook de veiligheid van de weg. Daar zit niemand op te wachten.

Langere levensduur

Verjongingscrème pakt rafeling aan. Een sproeiwagen brengt het middel aan op de bovenste laag asfalt. Dit maakt het verouderde bindmiddel weer soepel, repareert (beginnende) scheurtjes in het bindmiddel en verstevigt de hechting tussen de stenen. Het resultaat? Het zoab gaat minstens 3 jaar langer mee! De voordelen van de langere levensduur zijn duidelijk: een kleinere vraag naar grondstoffen en energie, minder verkeershinder en lagere onderhoudskosten. De belasting van het milieu vermindert ook, want de CO2-uitstoot van het produceren en aanbrengen van een nieuwe laag asfalt wordt vermeden.

Experimenteren en testen

Tot nu toe is er vooral onderzoek gedaan naar verjongingsmiddelen voor asfalt. Bij Rijkswaterstaat loopt een onderzoeksprogramma waaraan marktpartijen en onderzoeksinstellingen meedoen. In samenwerking met de TU Delft zijn verschillende verjongingsmiddelen van marktpartijen jarenlang getest op proefvakken. Daarbij werd gekeken naar de werking, het effect en de veiligheid. De eerste crèmes zijn inmiddels gevalideerd en mogen grootschalig toegepast gaan worden op rijkswegen. Het eerste middel dat aan alle eisen voldeed is ‘Pentack’ van producent BMI Esha. In slechts 9 nachten is daarmee 400.000 m2 asfalt behandeld. Een stuk sneller dan bij volledige vervanging van asfalt!

Opschaling gaat niet vanzelf"

Lonende businesscase

Daarnaast blijkt uit nieuwe tests blijkt dat het effectief is om verjongingscrème een tweede keer aan te brengen. De resultaten zijn veelbelovend. De milieukostenindicator (MKI) én de uitstoot van CO2 dalen met 80% per vierkante meter. Ook nemen de life cycle costs (de totale kosten over de volledige levensduur van het asfalt) met 50 tot 70% af. Kortom, de circulaire businesscase ziet er goed uit voor verjongingscrème.

Opschaling gaat niet vanzelf

Ondanks de succesvolle experimenten, gaat opschaling niet vanzelf. Aan de ene kant heeft dat met de organisatie te maken. Bij Rijkswaterstaat moeten in totaal 11 grote werkprocessen worden aangepast om verjongingscrème op grote schaal te gebruiken. Dat begint met het constateren van beginnende schade en eindigt met het aanbrengen van de verjongingscrème. Aan de andere kant speelt het weer een belangrijke rol. Verjongingscrème aanbrengen kan alleen als het droog is. En het mag niet te warm of koud zijn. Daarom zijn met name de maanden april, mei, augustus en september geschikt, met altijd een risico dat werkzaamheden moeten worden uitgesteld als het weer tegenvalt. Toch zijn de voordelen van verjongingscrème zo groot, dat deze obstakels geen reden zijn om niet op te schalen. Dit jaar nog behandelt Rijkswaterstaat zo’n 90 tot 180 km snelweg.

Vergelijkbare middelen provincies en gemeenten

Verjongingscrème lijkt in de eerste plaats interessant voor Rijkswaterstaat en de provincies, omdat zij wegen met zoab beheren. Maar juist gemeenten kunnen het verschil maken. Zij beheren 80% van het Nederlandse wegennet, waarvan 58% bestaat uit asfaltwegen. Dit betreft vooral asfalt met dichte deklagen. Hiervoor zijn andere, maar vergelijkbare, verjongingscrèmes beschikbaar die de levensduur van het asfalt verlengen. Alle gemeenten samen kunnen dus ook een grote bijdrage leveren aan circulair wegenonderhoud!