Bestaande woningbouw op de kaart gezet op conferentie

Met name tijdens de deelsessie over woningbouw, werd bestaande woningbouw stevig op de kaart gezet tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Bouweconomie. 'Bestaande woningen verdienen meer aandacht, omdat daar ook op circulair gebied veel winst valt te behalen', betoogde adviseur Haico van Nunen van de BouwhulpGroep.

Categorie: Achtergrond Interviews

Door: redactie, 27 januari 2023

Binnen de Roadmap Woningbouw is veel aandacht voor nieuwbouw. 'Terecht, want de woningbouwopgave is enorm. Maar een woning heeft veel meer milieu-impact in de gebruiksfase dan tijdens de bouw of de sloop', stelde Van Nunen. 'De gemiddelde woning in Nederland is 60 jaar oud en moet 120 jaar meegaan. Levensduurverlening biedt dus grote circulaire mogelijkheden, bijvoorbeeld door reparaties en groot onderhoud zo circulair mogelijk uit te voeren.'

'Vernieuwbouwen'

Als launching customers spelen woningcorporaties daarbij uiteraard een belangrijke rol, als eigenaar van ruim twee miljoen sociale huurwoningen. Ruim 4.000 daarvan worden zo duurzaam mogelijk beheerd door de Achterhoekse corporatie Wonion. 'De optie ‘slopen/nieuwbouwen’ heeft bij ons plaatsgemaakt voor de optie ‘vernieuwbouwen', stelde directeur-bestuurder Gerrolt Ooijman, die de Heuvelstraat in Sivolde als voorbeeld aanhaalde. Van de 34 woningen die daar stonden, konden dankzij de inzet van de circulaire sloper Dusseldorp de bakstenen, de dakpannen en veel hout worden hergebruikt in 28 nieuwe nul-op-de-meter huurwoningen. 'We hebben de lat met opzet heel hoog gelegd, door te stellen dat we alle materialen opnieuw wilden gebruiken', blikte Ooijman terug. 'Dat lukt natuurlijk nooit voor 100% en veel partijen waren sceptisch, maar het leidde wel tot fundamentele discussies over circulariteit, klimaatadaptatie en de energietransitie. Uiteindelijk hebben we aangetoond dat je veel meer kunt bereiken als je je heel ambitieus opstelt. Het regenwater dat de 28 nieuwe woningen in de Heuvelstraat opvangen, wordt bijvoorbeeld 100% hergebruikt. En er komen veel biobased materialen in de woningen.'

Roadmap Woningbouw

MPG: 0,4 ook al heel goed mogelijk

Dat geldt zeker ook voor de 600 nieuwe woningen die de Brabantse woningcorporatie Area gaat bouwen. 'We zetten maximaal in op houtbouw en andere biobased materialen, omdat we willen laten zien dat het nu al kan', verzekerde projectleider Dirk van den Tillaar. 'Ook op het gebied van het reduceren en opslaan van CO2 zijn de voordelen zo groot, dat je niet door moet willen gaan op traditionele wijze.'

Directeur Ronald Schilt van adviesbureau Merosch bleek dat helemaal met hem eens. Verwijzend naar de eerder die ochtend gepresenteerde handreiking ‘Tenderen voor circulaire woningbouw’, riep hij gemeenten op om uitvragen niet meer vooral op de hoogste prijs te baseren. 'Die tijd is voorbij. Als we haast willen maken met de circulaire transitie, moeten gemeenten gaan tenderen op een zo laag mogelijke MPG. Voor nieuwe woningen is die nu nog 0,8, maar de praktijkvoorbeelden in de handreiking maken duidelijk dat een MPG van 0,4 of minder nu al heel goed mogelijk is. Via biobased bouwen, conceptbouw, compact bouwen en inzet van secundaire materialen.'

We zetten maximaal in op houtbouw en andere biobased materialen, omdat we willen laten zien dat het nu al kan.

Goed nieuws

In het verlengde daarvan stelden meerdere sprekers tijdens de sessie dat circulariteit bij veel bestuurders nog niet genoeg tussen de oren zit. Ook werd naar voren gebracht dat zowel bij de nieuwbouw als bij de renovatie van woningen veel nadrukkelijker moet worden aangehaakt bij die andere grote duurzame ontwikkeling in de bebouwde omgeving: de energietransitie. Een medewerker van bouwadviesbureau C-creators had in dat verband goed nieuws voor alle woningcorporaties in Nederland: 'Sinds twee jaar is er het handboek 'Circulair renoveren woningcorporaties', een coproductie met de TU Delft, waar iedere woningcorporatie zó mee aan de slag kan.'

Binnenstedelijk of buitenstedelijk?

Martin Sobota van Cityförster, een internationaal en interdisciplinair samenwerkingsverband van architecten, ingenieurs en stedenbouwkundigen, was vanwege een coronabesmetting niet aanwezig. De samenvatting van zijn presentatie door iemand anders, leidde tot een interessante discussie. De milieu-impact van bouwen in het buitengebied is tot negen keer hoger dan bij binnenstedelijk bouwen, aldus Sobata, terwijl ook de maatschappelijke kosten fors hoger zijn. Dat komt onder andere door de aanleg van riolering en wegen, maar ook door het noodzakelijke optuigen van sociale infrastructuur en voorzieningen.

Sobata pleit voor meer renovatie, transformatie en voordeurdelen. Volgens de Rotterdamse architect is de aandacht voor biobased, natuurinclusief en CO2-neutraal bouwen goed: we moeten elke kans grijpen om hier mee te experimenteren en kennis te ontwikkelen. De opgave is: hoe kunnen we én de materiaalgebonden emissies terugbrengen én niet tegelijk uitstoot elders veroorzaken? Kunnen we nog andere koppelkansen vinden, in plaats van een lineaire optimalisatie op één factor? En vooral: hoe kunnen we op die manier plekken creëren waar het fijn is om te wonen?

Ezine Nationale Conferentie Circulaire Bouweconomie

Dit artikel verscheen eerder in 'Inspirerend en constructief, het ezine waarin verslag wordt gedaan van de sessies op de Nationale Conferentie Circulaire Bouweconomie. Deze conferentie vond plaats op 6 juli 2022 in Nieuwegein.

Het hele ezine is hier te lezen.