Circulaire sector wil betere samenwerking: ‘Maak jezelf overbodig’

Grotere gemeenten delen inspirerende voorbeelden, zoals de Green Deal Houtbouw in de Metropoolregio Amsterdam. Grote ontwikkelaars, marktpartijen, de provincies Noord-Holland en Flevoland en gemeenten werken daarbij samen aan de bouw van 20 procent nieuwe woningen van (grotendeels) hout. Jeroen van der Waal: ‘We vergaderen elke vier weken. Daarbij kijken we naar de beschikbaarheid – en prijzen! – van hout. En ook naar de bestemmingsplannen. We hebben een paar projecten om uit te proberen waar investeringen nodig zijn, in welk deel van het proces we hout kunnen toepassen en in welke soorten bouw, zoals hoogbouw, laagbouw en houtskeletbouw. Deze Green Deal kwam er ook met een beetje geluk. Veel praten, stevige ambities en initiatief vanuit de woningbouwsector zelf.’

‘Maak jezelf overbodig’

Ook in Rotterdam zit de circulaire transitie in de lift, vertelt Caroline Agema Van der Maas, transitiemanager Circulaire Openbare Ruimte bij gemeente Rotterdam. ‘We hebben allerlei pilots gedaan in de afgelopen jaren. Soms moet je toch zelf het wiel opnieuw uitvinden om te leren. We zitten in een nieuwe fase van opschalen en van het laten landen van onze kennis in de organisatie. Als we iedereen in de organisatie circulair weten te maken, worden we zelf als programmateam eigenlijk overbodig. Maar de vraag is: hoe doe je dat?’

Aanwezigen van marktpartijen zien vooral kansen. Er is kennis, de technieken zijn aanwezig, én de goede wil is er. Een ander inspirerend voorbeeld is het eigen bouwbesluit van Ballast Nedam. Een van de deelnemers heeft een concrete tip aan de overheid: ‘De praktijk heeft oplossingen, maar de uitvraag van een opdracht is van grote invloed of we die ook kunnen toepassen. Maak daarvoor ruimte in het bestek.’

Struikelblokken en urgentie als startpunt

Er klinken allerlei vraagstukken vanuit de zaal die een vlotte transitie in de weg lijken te staan. Wat is de economie in circulaire economie, ofwel: hoe kun je er ook een boterham aan verdienen? Hoe ga je als marktpartij om met verschillen tussen nationale en regionale doelen? Waarom is nieuw materiaal nog steeds goedkoper dan gerecycled materiaal? En de meest terugkomende: hoe bundelen we alle, op verschillende plekken beschikbare kennis?

Martijn in 't Veld, adviseur CE bij gemeente Zwolle, roept iedereen op samen te leren en die kennis te bundelen. Henkjan van Meer stipt aan dat het Transitieteam een verzamelplaats van kennis kan verzorgen, en dat er daarnaast meer netwerken zijn. De naam Cirkelstad valt opnieuw: daar kan men aankloppen voor hulp, en daar kunnen de eerste contacten worden gelegd.

Conclusie van de dag: de aanjagers moeten collega’s meer betrekken bij de transitie. Daarbij moet kennis van nieuwe technieken of werkwijzen zodanig onder de aandacht worden gebracht, dat er ook echt mee gewerkt wordt. Zoals de medewerker van IenW het verwoordt: ‘Veiligheid stond nooit ter discussie. Daar moeten we met duurzaamheid ook naartoe.’

Martijn tipt: start vanuit de urgentie van de situatie, dan staan de neuzen dezelfde kant op. Een andere deelnemer vindt dat we ons meer moeten afvragen wat je nodig hebt om samen aan de transitie te werken. Met een uitnodiging om contactgegevens uit te wisselen sluit de sessie af… maar de deelnemers zijn eigenlijk nog lang niet uitgepraat.